Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sercaikieszenie.StanisławWojciechowskiiideakooperacji
XXI
instruktorawydziałubojowego,utrzymanegowrękachstarych,zupełnie
nienadawałemsię32.
Bezwątpieniaistotnąrolęodegraływzględyosobiste.Wojcie-
chowskimógłsięczućzmęczonyciągłym,momentamibardzointen-
sywnym,zaangażowaniemwdziałalnośćPPS.Dobiegałczterdziestki,
niezaskakujewięc,żeszukałdlasiebieiswojejrodziny(zżonąwycho-
wywalicórkęMarięisynaEdmunda)pewnejstabilizacjiispokoju,stąd
zapewneprośba,skierowanadojednegozpepeesowskichtowarzyszy,
AleksandraDębskiego,oznalezieniemupracywNowymJorku,do-
kądmógłbysięprzenieśćirozpocząćnowyrozdziałwswoimżyciu33.
Wojciechowskiemuztrudemmusiałoteżprzychodzićpogodzeniesię
zfaktem,żeworganizacji,którejistnieniewpierwszychlatachokupio-
nebyłojegoorazjegotowarzyszyciężkimwysiłkiem,ichgłosprzestaje
byćnajważniejszy,aprocedurypodejmowaniadecyzji—coparadok-
salniebyłokonsekwencjąorganizacyjnegosukcesuirozrostuszeregów
partyjnych—uległywyraźnejzmianie.Rozstrzygnięciazapadające
wcześniejwwąskimgronie„sprawdzonych”,wzajemnieufających
sobie,złączonychpodobnymidoświadczeniamipokoleniowymi(post-
szlacheckainteligencja,wychowanawkulciedziewiętnastowiecznych
powstań,zmagającasięwlatachszkolnychztrudami„nocyapuchti-
nowskiej”)towarzyszy,dzielącychprzezlataniedolekonspiracyjnego
życia,zastąpioneterazzostałyprzezdługiedyskusjetaktyczne,anga-
żującesocjalistycznychdziałaczywywodzącychsięzbardzoróżnych
środowisk,poddanychwtokunabierającejrozpędurewolucjisilnej
presjirobotniczych„dołów”partii.WWojciechowskimwywołałoto
zniechęcenie,podobniezresztąjaksambiegrewolucji,spontanicznej
iwnaturzeswejniezdyscyplinowanej,napędzanejwdużejmierze
emocjamiiresentymentem,niepoddającejsięwpełnikierownictwu
inteligenckichelitpartyjnych34.
32StanisławWojciechowski,Mojewspomnienia…,cz.1,s.200.
33Tamże.
34Orozczarowaniu,jakiewśrodowiskachzaangażowanejspołeczniepolskiejinte-
ligencjiwywołałbiegrewolucji,szerzejpiszeWiktorMarzec(por.Rebeliaireakcja.
Rewolucja1905rokuiplebejskiedoświadczeniepolityczne,WydawnictwoUŁ-Uni-
versitas,Łódź-Kraków2016,s.428-448).
