Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Zacznijmyodpojęciakryzysu,jednegoztychpowszechnieużywanych,ale
dużorzadziejdefiniowanych.Wywodzisięonozgreki,oznaczającpierwotnie
przełomlubpunktzwrotny1.Trudnojednakpoprzestaćtylkonatym,gdyżnie
ulegawątpliwości,żeniemożnatychpojęćtraktowaćjakosynonimówkryzysu.
Tenostatniraczejuznaćmożnazasytuacjęniemożnościistnieniaczydziałania
wsposóbwcześniejuznawanyzaHnormalny”,charakteryzującysięciągłością
własnegoistnieniaireprodukowaniasię.Kryzyswłaśniezaburzatęciągłość
reprodukcjidanychzjawiskczystosunków,wtymwąskimsensiefaktycznie
będącprzełomemczypunktemzwrotnymwutartychschematachdziałania.
Samwsobieniewychodzijednakpozateschematy,stwarzającwniektórych
sytuacjachtylko(lubaż)warunkiichzrozumieniaiprzezwyciężenia.Wkryzysie
możnajednaktrwaćbardzodługoidopierowyjściezniego–czylizmianasytu-
acjinacechowanejniemożnościąistnieniaidziałaniawdawnychschematach–
możnauznaćzaprzełomczypunktzwrotnywszerszymujęciu.Kryzysjestwięc
bardziejpotencjałemzmianyniżsamązmianą,którazresztąmożemiećróżne
oblicza.HWyjściezkryzysu”możeoznaczaćzarównonadanienowegoimpetu,
choćbytymczasowe,przyzachowaniuzasadniczychramsytuacjisprzedjego
zaistnienia,jakiichcałościowezniesienie.
Towszystkorozważanianawysokimpoziomieabstrakcji,boprzecieżkry-
zysmożedotyczyćbardzoróżnychzjawisk.Dlategoteżzwyklemówimyonim
zrozmaitymidookreśleniami.Słyszymywięcokryzysiegospodarczym,politycz-
nym,społecznym,ideologicznym,ekologicznym,cywilizacyjnym,intelektual-
nym,demokracji,jakikryzysieegzystencjalnym,wstosunkachmiędzyludzkich,
małżeńskim,wiekuśredniegoijeszczewieluinnychkryzysachmożliwychdo
wyobrażenia.Kryzysjestprzytympojęciemnieostrym,cozresztąniejestniczym
wyjątkowymwodniesieniudozjawiskspołecznych.Niezawszełatwodokład-
1
K.Wielecki,Kryzysisocjologia,Warszawa2012,s.319.
