Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1.HISTORYCZNEUWARUNKOWANIAPRACYSOCJALNEJWPOLSCE
15
Analizującprocesprzeobrażeńwobszarzesłużbyspołecznej,Aleksander
Kamińskipodkreślałzwiązkiłączącetęsferęludzkiejaktywnościzezmia-
namispołecznymi,gospodarczymi,kulturowymiorazustrojowymi.Wsyn-
tezieprzygotowanejdlacelówpodręcznikaakademickiegozpedagogikispo-
łecznejautortenwyjaśniał:
Ujmującrzeczglobalnie,stwierdzićnależy,iżplacówkiopiekiipomocypowoływa-
neprzezruchyspołecznepowstawałyzwyklenasposóbfilantropijny,odwołującsię
doofiarnościswychczłonków,aleliczącgłównienazasiłkizamożnychsympatykówru-
chu-takwłaśniebudowano,zaopatrywanoiorganizowanodomyspołecznerobotnicze
ichłopskie.Jednakże,gdytylkoktóryśzruchówspołecznychzyskiwałszerszeoparcie
polityczne-odwoływałsiędomaterialnejpomocyzarządówmiastorazsamorządów
lokalnych,cowkońcudawałoprzewagęustabilizowaniuświadczeńciałpublicznych
naddoraźnymiinigdypewnymiaktamifilantropii16.
Przywołująctreśćpublikacjiwydanejoficjalniew1980roku17niezbędne
jestprzypomnienieuwarunkowańwydawniczych,jakietowarzyszyłyów-
czesnejdziałalnościnaukowej,publicystycznej,atakżeartystycznej(kino,
teatr,muzykaitp.)Publikacjadziełnaukowychbyłamożliwapowcześniej-
szejakceptacjispecjalnegoorganuadministracjicentralnejdosprawkon-
trolipoprawnościzawartychtamtreścizobowiązującą(akceptowanąprzez
władzepolityczne)ideologią.WpowojennejPolsceLudowejbyłtoGłówny
UrządKontroliPrasy,PublikacjiiWidowiskposiadającysweagendytereno-
we-tzw.jednostkiokręgowe.Instytucjatadelegowałaurzędników(zwanych
powszechniemianemDcenzorów”)dosprawowaniakontrolinadzgodnością
upowszechnianychtreścizideologicznymizałożeniamipaństwaopartego
nasocjalistycznychprzesłankachustrojowych18.
Faktingerencjicenzurypolitycznej(ideologicznej)wsferędziałalno-
ścinaukowejokresuPRLpozostajewścisłymzwiązkuzprzywołanym
fragmentemopracowaniaAleksandraKamińskiego,któryprzygotowując
monografiębędącąpierwszympolskimpodręcznikiemakademickimzpe-
dagogikispołecznej,odwoływałsiędokwestiidobroczynnościorazfilan-
tropii.Podkreślanaprzewagaciałpublicznychnaddziełamifilantropii,
16Ibidem,s.297.
17Pierwszewydaniewskazanegopodręcznikadatujesięna1974rok.
18SzerzejodziałalnościUrzęduKontroliPrasy,PublikacjiiWidowiskzob.:K.Bagiński,Cenzura
wPolsce,NiezależnaOficynaWydawniczaNOWA,Warszawa1981;T.Strzyżewski,Wielkaksięga
cenzuryPRLwdokumentach,Warszawa2015;M.Patelski,„Czujnistrażnicydemokracji”ludowej.Urząd
cenzurywwojewództwieopolskim1950–1990,Opole2019iinne.
