Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Z.Pater:Wybranezagadnieniazhistoriitechniki
Rys.2.22.TurbinawgpomysłuGiovanniBranca,
1629r.
okazałosię,żeprzymałejmocy(ok.5,5KM)
miałaonaogromnąliczbęobrotów(do
40.000obr./min.)cowymuszałostosowanie
wirnikówomałychśrednicach(zewzględu
nasiłyodśrodkowe).Zastosowanietejtur-
binydonapędugeneratorówprąduelektrycz-
negowymagałoopracowaniaprzezLavala
skomplikowanej
przekładni
(o
uzębieniu
daszkowym–rys.2.23)redukującejprędkość
Rys.2.23.TurbinaLavala:
schemat(obok),obudowa
(poniżej)
24
obrotowąturbiny.Po10latachLavalowi
udałosię
zwiększyćmocturbinydo500
KM,przyjednoczesnymzmniejszeniupręd-
kościobrotowej(do10.000obr./min.).Jed-
nakiprzytychparametrachwystępowałatak
dużasiłaodśrodkowa,żewdalszymciągu
stosowanoprzekładniezębatedoredukcjiob-
rotów.Okołoroku1900inniwynalazcyza-
częliosadzaćszeregkółLavalajednozadru-
gimnawspólnymwale.Pomiędzykołate
wstawilikołanieruchomezwanekierowni-
cami.Rozwiązanietakiesprawiło,żerozprę-
żenieparyzachodziłowielerazywsposób
stopniowy,aniejednorazowo(wdyszach).
Wefekciezmniejszonazostałaprędkośćob-
rotowaturbinyimożnająbyłosprzącbezpo-
średniozgeneratoremprądu.
NiezależnieodLavalawtymsamym
czasie(1884r.)swojąpierwsząturbinębu-
dujebrytyjskiinżynierCharlesAlgernonPar-
sons(1854-1931).Maonamoc6KM,ana
jejwaleodrazuumieszczonychjestkilkakół
roboczych.Strumienieparywtejturbinie
uderzałybezpośredniowłopatki,awycho-
dzącznichodpychałyjewstecz.Stądteżna-
zwaurządzenia,któraprzyjęłasięwprak-
tyce:„turbinaakcyjno–reakcyjnaParsonsa”
–rys.2.24.Tenwłaśnietypturbinywywołał
rewolucjęwenergetyce(byłonpowszechnie
stosowanywelektrowniach).Parsonskonse-
kwentnieudoskonalałurządzenieiciągle
zwiększałjegomoc,którawynosiła:wroku
1900–1.000kW,wroku1912–25.000kW,
apodkoniecżyciawynalazcynawet200.000
kW.
Rys.2.24.TurbinaParsonsa,ok.1887r.
