Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
OsamymBaumgarteniemożnazpewnościąpowiedziećjednoiniemiał
szczęścia.HistoriafilozofiiniewielemiejscaprzewidziałapomiędzyLeibnizem
aKantem.Tedwanazwiskataksilniezdominowałyobrazepoki,żeczęsto
zapominamy,żedzielijeprzeszło100lat.Byłatoprzytymepokaniezwykle
płodnatakwrozwójkoncepcjifilozoficznych,jakiwwydarzeniaspołeczno-
-polityczne.ZtrudemprzychodzinamchoćbyzachowaćpamięćoChristianie
Wolffie–kolejnejwielkiejpostacioświecenia.DlaBaumgartenanascenie
historiibrakjużmiejsca.Pozostajemujedyniewzmiankawprzypisach.
SamarecepcjaEstetykiniemieckiegofilozofarównieżnapotykałainapo-
tykanatrudności.Ważnychjesttukilkaczynników.Nietylkodośćtrud-
naihermetycznaXVIII-wiecznałacina,którąpisanyjesttraktat,anaktórą
narzekałjużHerder.CoprawdapodczasIwojnyświatowejTowarzystwo
KantowskiechciałowydaćniemieckietłumaczenieAesthetica,alezamiaru
tegowówczasniezrealizowano.Problematycznejestrównieżtłofilozoficz-
nedzieła,którepisanejestzperspektywyzapomnianejjuższkołyWolffa
iodwołujesięczęstodonicjużniemówiącej,choćniebywaleścisłejsiatki
pojęciowej.HistoryczniezadanianieułatwiarównieżuczeńBaumgartena
GeorgFriedrichMeier,którywswychniezwyklepopularnychrozprawach
zaaplikowałmyślBaumgartenanagruntniemiecki,dokonującprzytym
znaczącychprzesunięć,tojestkładącnaciskprzedewszystkimnałączność
estetykiiteoriisztuki,sprowadzająctępierwsządokrytykismaku,zaco
zresztąspotkałsięzotwartąkrytykąImmanuelaKanta.Nieodbierato
coprawdaznaczeniasamemuMeierowi,którybyłniezwykleinteresującym
myślicielemiwciążczekanapolskieopracowanie.Zpewnościąjednakjego
popularnośćzaważyłanaodbiorzemyśliBaumgartena,sprawiając,żepóź-
niejszymkomentatoromtrudnobyłoodróżnićteorieobufilozofówznie-
korzyściądlategodrugiego.
Wspomnianetrudnościbyłyprzyczynąproblemówinterpretacyjnych,
zjakimispotkałasięiwciążsięspotykaEstetykaBaumgartena.Próbare-
konstrukcjijejproble
matykiwymagaodnaszatemprzedefiniowaniaper-
spektywybadawczej.Wtymmiejscunależyzcałąmocąpodkreślić,że
Estetykaniestanowi,wbrewinterpretacjiMorawskiego,refleksjinatemat
prawdziwościczyfałszywościdoświadczeniaestetycznegowkontekściepo-
znaniaartystycznegoidziałalnościartystycznej,gdzieproble
mstatusupo-
znawczegoestetykijakowiedzyfilozoficznejpozostawałbynauboczu3.Nie
jestonarównież,cowielokrotniezaznaczasamBaumgarten,teoriąretoryki
Dopierowostatnichlatachzauważasięrenesanszainteresowanianiemieckimautorem,
główniezasprawąwydanejw2009rokuksiążkiDiotima)sChildrenFredericaC.Beiseraoraz
pracPaulaGuyera.DostępnejestrównieżanglojęzycznetłumaczenieMeditationesphiloso-
phicaedenonnullisadpoemapertinentibusBaumgartena.
3Por.StefanMorawski,Szkicdoprzemianrefleksjiisamowiedzyestetycznej,dz.cyt.,s.8–9.
