Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Międzywykluczeniemaintegracjąspołeczną:badaniawśródwychowankówplacówek...
33
wróżnychrolachspołecznych,brakwytrwałości,problemyzwytyczaniemce-
lówżyciowych,kłopotywwerbalnyminiewerbalnymwyrażaniuemocjioraz
radzeniusobiezestresem,niskipoziomaktywnościspołecznej,zniekształcenie
obrazuświata29.Niedostosowaniespołeczne,zaburzeniaobrazusiebieiświa-
ta,problemywidentyfikacjizinnymiwokresieadolescencjioraztrudności
wnawiązywaniuwięziemocjonalnych,brakzdolnościdokochania,poczucie
pustkiżyciowej,obojętnośćwobecinnych,przeradzającasięczasamiwokru-
cieństwoibezwzględność,poczucieosamotnieniaizagrożenia,zaniżoneaspi-
racje,brakwiarywewłasnesiłyiniechęćdopodejmowaniawysiłkuwwieku
dojrzałym-mająstanowićkonsekwencjechorobysierocej30(Lis1992;Mineka
iSuomi1978,zaLis1992:8;Sajkowska1999;Werbanowskaiin.2008;Sutton
iMannes[b.r.];Czeredrecka1988iSendyk2001,za:Meissner-Łozińska2011:
62).Wlatachpięćdziesiątychisześćdziesiątychdominowałprzytymdodzisiaj
uznawanyzauzasadnionypogląd,inspirowanyustaleniamipsychiatryJohna
Bowlby’ego,żenegatywnekonsekwencjeinstytucjonalizacjiwynikająwznacz-
nejmierzezniemożnościstworzeniaprzezmałedzieckorelacjiprzywiązania
zobiektem(onetoonerelationshipzmatkąlubinnąosobą),niezbędnejdlajego
optymalnegorozwoju(SuttoniMannes[b.r.]).Poroku2000pojawiłysiębar-
dzointeresującepraceprezentującewynikibadańprowadzonychprzedewszyst-
kimwśródmałychdzieci,rzadziejwśródnastolatków.Wopracowaniachtych
wskazujesię,żekłopotyemocjonalneiadaptacyjnepodopiecznychplacówek
wynikaćmogązezmianwfunkcjonowaniumózgudziecipoddanychinstytu-
cjonalizacji.Zmianyte,ocharakterzemorfologicznymineurochemicznym,
mogąmiećcharakternieodwracalny,wpływającnazachowaniajednostektakże
wichdorosłymżyciu.Wposzukiwaniuźródełzaburzeńspołeczno-emocjonal-
nychzwróconotakżeuwagęnaznaczenieczynnikówocharakterześrodowisko-
wym:zjednejstronybrakodpowiedniejstymulacji,zdrugiejzaśdoświadczanie
przemocy,prześladowaniainadużyćseksualnychzestronywspółwychowan-
ków(AjdukoviciSladovic2005,GunnariKertes2005,Royiin.2004,Nelson
2007,Tottenhamiin.2010,za:SuttoniMannes[b.r.]:5-6;SuttoniMannes
[b.r.]:5-10).Stwierdzasię,żerozmiaruszkodzeńpsychofizycznychuzależnio-
nyjestodwieku,wktórymdzieckozostałoodseparowaneodrodziców,odwa-
runkówpanującychwdomurodzinnym,indywidualnejodpornościjednostkina
zaburzeniaorazdługościokresuinstytucjonalizacji.Udowodnionoprzytym,
żeskutkiporzuceniadzieckasąodwracalne,gdyzapewnimusiębliskiicie-
płykontaktzosobą/osobami,któredzieckomożeuznaćzasobiebliskie.Na
29Ozaburzeniachrozwojuizachowaniadzieciwychowującychsięwplacówkachprzeczytać
możnam.in.wopracowaniachB.Barana(1981),S.Kozaka(1986),S.Lis(1992),J.Meissner-Ło-
zińskiej(2011)orazwieluinnych,takżezagranicznych.
30I.BielickaiH.Olechnowiczzdefiniowałychorobęsierocąjakozespółsymptomówdoty-
czącychzaburzeńiopóźnieńwrozwojupsychospołecznymifizycznymumałychdzieciumiesz-
czonychwdomachdziecka,żłobkachtygodniowychiszpitalach(BielickaiOlechnowicz1966,za:
Meissner-Łozińska2011:38).
