Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Perspektywaposzukiwańbadawczych
indywidualizmemaskrajnymkolektywizmem”
20
.Pytanie:Jakwyglądatantrze-
ciadroga”?
Spróbujmyzastanowićsięnadkierunkiemowejtrzeciejdrogi,któramapro-
wadzićkupanowaniusamemusobie.Niewątpliwie,trzeciadrogamabyćzupełnie
innaoddwupozostałych,więczarównoodtotalnegopanowanianaddrugim
człowiekiem(bowtedynowerozwiązaniegodziłobywwolność,niezależność
osobyludzkiej),jakiodtego,bypozostawićosobęwniezawisłościodwszystkiego.
Oznaczato,żewychowaniestanowczoniemożedążyćdopodporządkowaniasobie
osoby.JakpiszeodwupierwszychdrogachJacekFilek,nJanPawłemwychowuje
Adamadlasiebie”
21
(pierwszadroga)lubnJan[jestwychowywany-B.E.N.]przez
JanatylkoiwyłączniedlaJana”(drugadroga).Personalizmnatomiastpostrzega
człowieka-osobęjakoistotęodrębną,indywidualną,aletakżerealizującąsię
wrelacjizinnymi.Topostrzeganiepozwaladookreślićpersonalistycznąwizję
wychowania.JakwskazujeMarianNowak,
Wtymkontekścieszczególnegoznaczenianabierawychowywaniewychowankadoautonomicz-
negodziałaniaimyślenia.Wramachdziałalnościwychowawczejzauważamyustawicznąoscylację
pomiędzydwomabiegunami:zjednejstronymamydążeniaczłowiekadoszczęśliwościitemu
masłużyćodpowiedniedziałanie(możemytumówićoetyceautorealizacji),zdrugiejstronyza-
uważamydążeniedozaistnieniawrelacjach,dowystępowaniawokreślonysposóbidodziałania
zgodnegozpewnyminormami(możemywówczasmówićoetycepowinnościowej).Wpierwszym
przypadkunadajesięszczególneuprzywilejowanietemu,copodmiotowe,spontaniczności,we-
wnętrznościijednostkowościsądówidziałaniamoralnego.Wdrugimprzypadkuszczególnie
uprzywilejowanejestto,coobiektywne,idealne,racjonalne,społeczneipubliczne22.
Zpersonalistycznegopunktuwidzeniawskazanedwaobszaryrozwojuosoby
ludzkiejznajdująsięwprzestrzeniwychowania(samowychowania),ojakienam
chodzi.Rozwój,wzrastaniewobuobszarachwiążesięzodkryciempewnego
dobra,którewdziałaniuskierowanymnasiebielubkudrugimzostajerealizo-
wane23.Dobrotoinaczejrelacjamiędzybytemawartościami.Stosunekmiędzy
prawdąadobrempozwalanamuchwycićstosunekmiędzyrozumemawolą.
Dobrojestdobremwtedy,kiedyjestrozpoznanewprawdzie
24
;takiedobro
będziezistotydobremkażdego.JaktorozumiałKarolWojtyła,aksjologia,teoria
ipraktykawartościwyrastająbowiemzrzeczywistości,sąjejkonsekwencją
20Ibidem,s.195.
21Por.J.Filek:Filozofajakoetykaś,s.98.
22M.Nowak:Teorieikoncepcjewychowania.Warszawa:WydawnictwoAkademickieiPro-
fesjonalne,2008,s.323.
23Wodczytywaniuowegodobra,tego,codobre,tkwizasadniczaróżnicamiędzywskazany-
mitrzemadrogami.Wtotalitaryzmietodobrookreślaktoś,ktomawładzę(stoinaczele,sprawuje
kontrolęitd.),dobremjestwówczaszazwyczajdobrojakiejśgrupy(sfery,środowiska,kręgu);win-
dywidualizmietodobroczłowiekokreślasam,biorącpoduwagęswojecele,potrzeby.
24K.Olbrycht:Prawda,dobroipięknowwychowaniuczłowiekajakoosoby.Katowice:Wy-
dawnictwoUŚ,2000;J.Woroniecki:Katolickaetykawychowawcza.T.1.Lublin:RWKUL,1995.
13
