Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wychowaniedzieciimłodzieży...
dziejeispełniatowłaśnie,cosięwświecierealnymdziaćistaćniemoże.Małedziecko
bezwewnętrznegooporufantazjujenatematwszystkiego,cojegoigrającawyobraźnia
sobieprzedstawićpotrafi”
11
.WzwiązkuztymnietylkoWoroniecki,alerównieżinni,
współcześnimuuczenipolscypodkreślali,żebrakwytężonejpracywychowawców
nadwłaściwymkształtowaniemwyobraźnimałegodzieckawypaczajegocharakter
,
atojestznacznąprzeszkodąwrozwijaniusprawnościmoralnychczłowieka,nawet
wpóźniejszymokresiejegożycia.
Doznanychautorówomawiającychwswoichdziełachtęproblematykęnależał
galicyjskinauczyciel,bibliotekarziwykładowcaakademickiBolesławFerdynandMań-
kowski(1852-1921).PoddającwswoimdzieleOpsychicznychzboczeniachfantazji.
Szkicpsychologiczno-pedagogiczny(Lwów1880)szczegółowejanalizierozwójludzkiej
fantazji,dokonałpodziałujejnieprawidłowegorozwojunatrzymożliwedozaobserwo-
waniaprzejawy:marzycielstwo,idealizm,fantastyzm.Nasileniektóregośznichudzieci
zależyodprzyczynichpowstawania,objawóworazskutków.Mańkowski,jaksłusznie
zauważyłaWładysławaSzulakiewicz:ΠPrzestrzegałprzedtakimkierowaniemprocesami
edukacyjnymi,dziękiktórymfantazjabędziemiałaprzewagęnadrozumem.(ł)Dlatego
teżuważał,żekształceniefantazjijestjednymzpriorytetowychzadańwychowania,
awychowawcypowinniutrzymywaćfantazjęwnależytychgranicach”
12
.Wypowiada-
jącsięnatematmarzycielstwasłuszniezaśzauważał,żewychowawca,spostrzegającje
wnazbytwybujałejpostaciudziecka,niepowinientegoignorować,ponieważmożebyć
onochorobliwąskłonnością,którautrudniaczłowiekowiwypełnianiezwykłychswoich
powinnościżyciowychizaburzawłaściwerelacjemiędzyludzkie
13
.
Większośćosóbwewczesnymdzieciństwiekierujesięwswoimżyciuprostolinijną
uczuciowością,sąteżskłonniwierzyćwdobroćinnychludzi,zwłaszczarodziców
14
.
Nienależyjednakbagatelizowaćipomijaćwychowywaniadzieciwtejfazierozwoju
doroztropnościimęstwa,bo,jakpisałks.Cz.Kaczmarek,Πdobrzyrodziceniebędą[ł]
czekaćażdzieckopodrośnieiniebędąsięniemądrzetłumaczyć,że»jeszczenieczas«,
że»dzieckojeszczenicniewieinierozumie«,aleodsamegopoczątkuzacznąkształto-
waćjegoduszęwedługzasadBożych”
15
.
Stanowiskazaprezentowanepowyżejniebyłynowezarównowpolskiejteorii,jakteż
wpraktycewychowawczej.JakbowiempiszeDorotaŻołądź-Strzelczyk,jużΠpedagogi-
11
S.Szuman,Dzieławybrane,t.1:Studianadrozwojempsychicznymdziecka,Warszawa1985,s.335.
12
W
.Szulakiewicz,Nauczycieleiichedukacja.Wkręguideilwowskiejpedeutologii,Toruń2017,s.112.
13
Tamże,s.113.
14
ΠWczesnedzieciństwo—piszeF
.W.Bednarski—jestzłotymokresemuczuciowości,nadającym
dzieckuszczególnywdziękibezpośredniość.Górowanieuczućiwzruszeńprzyrównoczesnej
niewinnościdzieckarodziwnimczarującąprostotęiwewnętrznąswobodę.Dzieciwtymokre-
siezazwyczajniedoznająjeszczegorzkiegopoczucianiewesołejrzeczywistościirozczarowań”
(F
.W.Bednarski,Wychowaniemłodzieżydorastającej,Italia1976,s.195).
15
Cz.Kaczmarek,Podstawyżyciarodzinnego,Kielce1947,s.66-67.
14
