Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIIUczeńorazszkołainauczyciel...
jestjedynieprzypominaniemsobietego,cojużczłowiekznał,wiedziałirozumiał
26
.
Wzwiązkuztym:ΠNauczycieljestjakbyczynnikiemokazjonalnym,możejedynieobudzić,
przypomnieć,zapalićzalegającepokładyprawdyidobra,tejużuprzednioistniejące.
TakietwierdzeniedlaTomaszajestniedoprzyjęcia,gdyżnauczycielposiadarzeczy-
wistąwiedzę,taką,którejuczeńjeszczeniema.Niemożnauważaćpracyedukacyjnej
iwychowawczejtylkojakocośdrugorzędnego”
27
.
Drugakoncepcja,wywodzącasięodarabskiegomyślicielaAwerroesa,formułowała
zupełnieinnąideęczłowiekaijegonauczania
28
.Wedługniej:ΠJednostkowyintelekt
niemaracjiprzetrwania,trwatylkoduchcałejludzkościitoonaposiadapriorytetprzed
konkretnymczłowiekiem.Jednostkaposiadajedyniejakby»biernądyspozycyjność«,
awszystko,copoznaje,należynietyledoniej,ilewspólniedowszystkich.Wiedzain-
dywidualnapowinnabyćwięcrelatywizowana,uczeńniepowinienposiadaćwłasnych,
partykularnychwyobrażeń.Nauczycielmazazadaniesprawić,abypozatraceniutego,
coindywidualneijednostkowe,wyakcentowaćogólnąjedność,ogólnysens,przezktó-
ryuczeńpotrafiłbysięwpełnijednoczyćzmyśleniempowszechnym,awtensposób
uzyskaćwyższąświadomośćludzką.Takzaprezentowanakoncepcjaawerroistyczna[ł]
niemogłarzeczjasnaznaleźćakceptacjiAkwinaty”
29
.
Wspomnianenurtymyśleniaowychowaniuiedukacjistałysiępodstawądladwóch
konkurującychzesobąizarazemskrajnychkoncepcjipedagogicznychczasówpóźniej-
szych—odnowożytnościdoczasównamwspółczesnych:indywidualistycznego(pre-
ferującegopajdocentryzmwychowawczy,indywidualne,praktycznenauczanieprzez
doświadczenieibardzoczęsto—chociażniebyłotoregułą—szkolnictwoprywatne)
orazkolektywistycznego(zakładającegoujednolicenieprogramówszkolnychprzez
państwoiwprowadzającegojednolitedlawszystkichuczniówstandardynauczania
iwychowaniaorazszkolnictwopaństwowe)
30
.
Woronieckinawiązałdopowyższejdyskusji,ustosunkowującsiędoznanychmukon-
cepcjiszkółiichroliwspołeczeństwie.Jegozdaniem,każdaszkołamadowypełnienia
dwapodstawowezadania:popierwsze,powinnawychowywaćkształcącesiędzieciimło-
dzież,powtórezaś,kształcićichwładzeintelektualnepoprzezodpowiedniodostosowa-
nydoichpoziomupercepcjiprzekazwiedzyocharakterzeteoretycznymipraktycznym.
26
M.A.Krąpiec,Poznawaćczymyśleć.Problemyepistemologiitomistycznej,Lublin1994,s.240-241;
tenże,Filozofiacowyjaśnia?,Lublin1998,s.64-65;P
.S.Mazur
,Problempoznawalnościdobra,
[w:]Zadaniawspółczesnejmetafizyki,t.14:Spórodobro,red.AndrzejMaryniarczykSDB,Katarzyna
Stępień,PawełGondek,Lublin2012,s.165-166.
27
M.Mróz,Wychowaniejakomądrośćmiłości.Uwaginakanwienaukiśw.TomaszazAkwinuospraw-
nościach[w:]Wychowaniejakomądrośćmiłości,red.IwonaJazukiewicz,Szczecin2012,s.76.
28
J.Zielińska,AwerroesiawerroizmwinterpretacjiErnestaRenana,[w:]Awicennaiśredniowieczna
filozofiaarabska,wyd.II,red.AdamAduszkiewicz,MieczysławGogacz,Warszawa1983,s.183-185.
29
Tamże,s.76-77.
30
Por:S.Swieżawski,DziejefilozofiieuropejskiejXVwieku,t.II:Poznanie,Warszawa1974,s.252-253.
35
