Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kłopotyzpostpamięcią
13
zostałoimtoprzekazane19.Tymsamymswoisteprzeniesienienarracji
zrodzicównadziecinajlepiejokreślająlicznesynonimypostpamięci,
naprzykład:pamięćnieobecna,pamięćspóźniona,pamięćdziedziczo-
na,pamięćsztuczna,pamięćpopiołów20.
Zczasemwprzestrzenipostpamięciusankcjonowałysięregułypo-
zwalającenapokoleniowąkomunikację,atymsamymzostałyspełnione
warunkiniezbędnedoporozumienia,naprzykładwypracowanietego
samegosystemuznaczeńdlauczestnikówkomunikacji;wysłuchanie
zuwagąnadawcyprzekazu;osiągnięcieporozumieniamiędzyuczest-
nikamikomunikacji.Oczywiście,nienależałooczekiwać,żezasady
tegoLuhmannowskiegomodelukomunikacjiwkontekściepostpamięci
fldrugiegopokolenia”zostanąprecyzyjniezrealizowane,ponieważdo-
menąocalonychnajczęściejbyłomilczenielubprzeciwnie—praktyki
narracyjneobwarowanewielomazakazami21.Należałowięcstworzyć
nowywzorzecpisaniaprzyległydodoświadczeńfldrugiegopokolenia”
ijednocześnieskierowanydokolejnejgeneracji.Szokująceswąestetyką
opowieścidzieciocalonychrodzicówmiałyprzedewszystkimpełnić
funkcjęterapeutyczną.
Sztandarowymprzykładempowieściotakimcharakterzejest
Patrzpod:MiłośćDawidaGrosmana.Jednazjejczęści,zatytułowana
Momik,stanowiwnikliwąanalizęrelacjimiędzydzieckiemwycho-
wywanymwniewiedzyoZagładzie,którabezpośredniodotknęła
jegodziadka,adorosłymiuwikłanymiwzmowęmilczenia.Momik
nawłasnąrękępróbujewyzwolićflnazistowskąbestię”poto,abysię
zniąwkońcurozprawić.Wtymceluzadajebólzwierzętomprzetrzy-
mywanymwpiwnicyswegodomu.Kiedyjednakbestialskiezacho-
waniechłopcaniezbliżagodoprawdyoZagładzie,postanawiaoniej
czytać.Mimownikliwejlekturywciążjednaknierozumiebierności
dziadkaorazinnychofiarnazistowskiejopresji.Oddalasięodswych
najbliższych,wkońcuwyjeżdżadoszkoły,wskutekczegotracikon-
taktznajbliższymi,cocałkowicieprzekreślaszansęnadotarciedo
prawdy:
Tegolata,kiedyporazpierwszypojechałzobaczyćnowemiejsce,dziadek
wyszedłzdomuiniewrócił.Stałosiętodokładniepięćmiesięcypotym,
jakprzywiezionogokaretką.Policjaszukałagoprzezjakiśczas,alebez
skutku.Momikleżałnocamiwłóżkuwinternacie,myślącotym,gdzie
dziadeksiępodziewaikomuopowiadaswojąhistorię.Wdomunigdy
19Zob.J.E.Young:AtMemory’sEdge:Afer-imagesoftheHolocaustinContempo-
raryArtandArchitecture.NewHaven2000,s.3—4.
20Zob.Modimemorandi.Leksykonkulturypamięci…
21Podajęza:A.Boroń:Pedagogika(p)oHolokauścieł,s.96.
