Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dodatkowątrudnościądlaautorabyłfaktopisywaniaprze-
szłości.Analizowaniezmianspołecznychpost-hocmożesprawiać
wrażenieodkrywaniauniwersalnychprawrozwojuisugerowaćde-
terministycznyobrazpostępu,którynieuwzględniarealnejspraw-
czościpojedynczychaktorów(por.Cybal-Michalska2013).Zabieg
ten-częstostosowanywnaukachspołecznych-niemusijednak
negowaćpodmiotowegosprawstwa(agency)inieoznaczakoncen-
tracjiwyłącznienazjawiskachstrukturalnych.Twórczośćtegotypu
niekiedystanowipróbęwyjaśnieniaprocesówhistorycznych,bez
pretendowaniadoodkrywaniaogólnychprawrozwoju(wprzeci-
wieństwiedoteoriimarksistowskiejlubniektórychmodelitworzo-
nychprzeznaukiekonomiczne)1.
Wniniejszymopracowaniuprzedstawiamzmianywzapotrzebo-
waniunapracęispołecznekonsekwencjetychzjawisk.Wprzyjętym
przezemnieujęciu,odzaraniaindustrializmupracazarobkowama
dużeznaczeniewięziotwórcze(Durkheim1999)ijestzależnaodra-
cjonalizacjiorganizowaniaprodukcji(Weber2002).
Socjologicznydyskursdotyczącymodernizacji,rozpoczęty
przezklasykównaprzełomieXIXiXXwieku,znajdujekontynuację
uwspółczesnychautorów,opisującychfazępóźnejnowoczesności,
nazywanejtakżeponowoczesnością.Uważająoni,żespołeczeństwa
kapitalistycznestanęływobecgranicyrozwojowej,którapodważa
dotychczasowemyślenieopostępie.DobitnieoddajątosłowaZyg-
muntaBaumana:„ponowoczesnośćtonowoczesność,którapogo-
dziłasięztym,żepierwotnyprojektjestniewykonalny.Ponowo-
czesnośćtonowoczesnośćpogodzonazwłasnąniemożliwością”
(1995:138).Powyższeokreśleniesugerujejasneodgraniczenieobu
okresów.WpóźniejszejtwórczościBaumanwypracowałłagodniej-
sząterminologię,stosującpojęcie„płynnejnowoczesności”(Bau-
man2006b).Jesttozmianaterminuanieidei,jednaksymbolicznie
1Jakoprzykładmożetuposłużyćweberowskaanalizagenezykapitalizmu(We-
ber1999;por.Collins1980).
8
