Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sięnimi.Wybórzarównodyrektyw,jakiocenmożebyćczasamiczęściowo
wyznaczonyprzezsystemprawa,doktóregonależydanyprzepis,coodpo-
wiedniozawężapoleswobodyinterpretacyjnej.Dyrektywymająokreśloną
wagę,podstawoweznaczeniemająreguływykładnijęzykowej,natomiast
systemowejifunkcjonalnejpełniąrolęsubsydiarną.Modelklaryfikacyjny
wykładnizakładadwupoziomowąstrukturęprocesuwykładni:najpierwusta-
lasięznaczeniazapomocąregułpierwszegostopnia,anastępniedokonuje
wyboruznaczeniaprzypomocydyrektywdrugiegostopnia22.
Dodyrektywjęzykowychwykładninależąwszystkietereguły,które
odwołująsiędokontekstujęzykowegonormy23.Najważniejszaznichtody-
rektywajęzykaetnicznego(nazywanegotakżepotocznym),któranakazuje
przypisywaćpojęciomzawartymwtekścieprawnymznaczenie,jakiemają
wjęzykuetnicznym
24
.Wśródnichrozróżnićnależydyrektywy:semantyczne,
syntaktyczneipragmatyczne
25
.Pierwszepomagająustalićznaczeniedanego
wyrażenia.Drugie,nazywaneinaczejregułamiskładniczyteżgramatycz-
nymi,odwołująsiędostrukturygramatycznejinterpretowanychwyrażeń.
Trzecietotakie,którychznaczeniemożebyćustalonedopieropopoznaniu
określonegokontekstu
26
.Dogrupyregułjęzykowychnależydyrektywaję
-
zykaprawnegoorazprawniczego.Pierwszaobejmujedefinicjedanegopoję-
cia,któregosensokreśliłwprostprawodawcawtekścieprawnym(definicje
legalne).Mająonepierwszeństwoprzedinnymidyrektywamijęzykowymi.
Dyrektywajęzykaprawniczegonatomiastnakazujeprzyjmowaćsenssłowa
ustalonywjęzykuprawniczymprzedznaczeniemwjęzykupotocznymispe-
cjalistycznym.Przyczymprzezznaczenieustalonewjęzykuprawniczym
należyrozumiećznaczeniepowszechnieprzyjmowanewjęzykuliteratury
prawniczejijęzykuorzecznictwasądowego
27
.Kolejnądyrektywąjęzykową
wykładnijestregułajęzykaspecjalistycznego,któranakazujeprzyjmować
znaczenieustalonewdanejdziedziniewiedzy.Przyjmujesię,żekolejność
regułjęzykowychwykładnijestnastępująca:decydująceznaczeniemająde-
finicjelegalne,jeśliichniema,wówczasnależyodwołaćsiędoregułjęzyka
22Por.T.Gizbert-Studnicki,Dyrektywy…,s.54.
23Por.L.Morawski,Zasady…,s.97-98.
24Por.J.Wróblewski,Sądowe…,s.128-134,L.Morawski,Zasady…,s.98.J.Wróblew-
skiposługiwałsiępojęciemjęzykapotocznego,podobniejakczynitonadalL.Morawski,
natomiastzwolennicyteoriiderywacyjnejposługująsiępojęciemjęzykaetnicznego-por.
O.Bogucki,M.Zieliński,WykładniaprawawewspółczesnymorzecznictwieTrybunału
Konstytucyjnego,SąduNajwyższegoiNaczelnegoSąduAdministracyjnego,[w:]Orzecznic
twosądowewsprawachkarnych.Aspektyeuropejskieiunijne,red.L.Gardocki,J.Godyń,
M.Hudzik,L.K.Paprzycki,Warszawa2008,s.72-75.
25Por.L.Morawski,Zasady…,s.100.
26Ibidem,s.100-103.
27Por.J.Wróblewski,Sądowe…,s.131,L.Morawski,Zasady…,s.113.
17
