Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
W.SołowjowWykładyoBogoczłowieczeństwie
o„tysięcznymtłumie”,którysłuchawykładóworeligiiSo-
łowjowa
10
.
ZDostojewskim,którybyłsystematycznymsłuchaczem
prelekcji,Sołowjowowskiewykładymiałyzwiązekszczegól-
ny.Popierwsze,dośćszybkoidośćpowszechniezaczęto
dostrzegaćideoweiduchowepowinowactwomiędzySołow-
jowemiWykładamioBogoczłowieczeństwieaDostojewskim
ipisanymiprzezniegowlatach1878-1880BraćmiKarama-
zow.Zwracanouwagęnaanalogiczneprzesłanieorazmoc
duchowąobydwudzieł,snutodomniemaniacodoinspiru-
jącejrolitakżeosobySołowjowawobecgłównychpostaci
BraciKaramazow,przyczymniezostałojednoznacznieroz-
strzygnięte,czydotyczytoraczejAloszy,czyteżIwana
Karamazowa.
StałymuczestnikiemwystąpieńSołowjowabyłrównież
NikołajStrachow,myślicielikrytykliteracki,wielkiadmi-
ratorDostojewskiego,apóźniejLwaTołstoja.Najednym
zwykładówtowarzyszyłStrachowowiLewTołstoj,igdyby
nieżądanieTołstoja,byjegoobecnośćmiałacharakterdys-
kretny,doszłobydospotkaniazDostojewskim-byłbyto
jedynyosobistykontaktdwóchnajwiększychpisarzyrosyj-
skich.TołstojtłumaczyłpóźniejAnnieDostojewskiej,żenie
wiedziałoobecnościDostojewskiegonawykładzie,obar-
czajączawszystkowinąStrachowa.Sprawawydajesiętak
szczególna,żewartooddaćtugłosAnnieDostojewskiej:
Wczasiewielkiegopostu1878rokuW.S.Sołowjowwygłosił
kilkafilozoficznychodczytównazlecenieTowarzystwaMiłośników
OświatyDuchowejwpomieszczeniuMłynaSolnego.Salawykła-
dowabyłazawszeszczelniewypełnionasłuchaczami,wśródnich
znajdowałosięwielunaszychznajomych.Ponieważwdomuunas
wszystkoukładałosiępomyślnie,więcnaodczytytejeździłamra-
zemzFiodoremMichajłowiczem.
Wracajączjednegoznich,mążzapytałmnie:
–Czyzauważyłaś,jakdziwniepotraktowałnasdzisiajMikołaj
Nikołajewicz(Strachow)?Niepodszedłdonasjakzawsze,akiedy
10
F.Dostojewski,Listy,przeł.:Z.Podgórzec,R.Przybylski,
Warszawa1979,s.455.
