Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wykładyzklasycznejfilozofiiniemieckiej
krytycznegomyśleniaopoznaniu,jegopodmiocieiprzedmiociepoję-
cietakiemawsobiewewnętrznąsprzeczność,którąwidaćnajbardziej
inajwcześniejodtakiejstrony,odktórejjestonaukazanawpierwszej
Krytyce
,niewestetycetranscendentalnej,aledopierowanalityce,czyli
tam,gdziejestmowajużokategoriachioichudzialewwytwarzaniuna-
szegopoznania.Tampojęcierzeczysamejwsobie,jakpamiętamy,pełni
przedewszystkimfunkcjępozakategorialnej,transcendentalnejprzed-
miotowości,czyliniepoznawalnegoźródłainiepoznawalnejprzyczyny
wszystkichtreści,jakiesąnaszemupoznaniudane.Rzeczsamawsobie
jesttamprzyjmowanajakohipotetycznyprzedmiot,któregowprawdzie
niemożemynigdyująć–
exdefinitione
niemożeonbyćdanywdo-
świadczeniu–ponieważwdoświadczeniujestnamdanezawszezja-
wisko.Inaczejmówiąc,wdoświadczeniumamyzawszedoczynienia
zprzedmiotamidlanas,aniesamymiwsobie,przedmiotamitakimi,
jakiesięnampokazują,pojawiają,możnabypowiedzieć:stająsiędla
nasjawne.Oczywiściewłaśniedlategoniesąjużwtedyprzedmiotami
samymiwsobie,jednakowoż–itojestnewralgicznypunktcałejtej
kantowskiejkonstrukcji–mimotego,żeniemożemynigdyliczyćna
jakiekolwiekdotarciedotegosubstratuzjawisk,musimyprzyjąćjego
istnienieioddziaływanienanaszaparatpoznawczy,ponieważdopiero
takiimpuls,takiepobudzenie,jaktosamKantnazwał,płynącezze-
wnątrz–odczegoś,cojestpozanami,itoradykalnie,czegoś,czegonigdy
niemożemyinigdyniebędziemymogli
apriori
skonstruowaćwnaszym
czystymmyśleniu,czegoś,comusimyotrzymaćwtakimbiernymdo-
świadczeniu–zawierawsobiewrażeniezmysłowenanajniższymszcze-
blupoznaniaempirycznego.Wrażeniejestczymś,comusimyotrzymać
zzewnątrz,naskutekoddziaływaniaprzedmiotuzewnętrznego.
Otóżzjednejstronymyodnosimysiędotegoprzedmiotu,któryjest
źródłemiprzyczynąnaszychwrażeńpoprzezpobudzanienaszejapara-
turyzmysłowejpercepcjiświata,zdrugiejstronymusimyprzyjąćist-
nienieiefektywneoddziaływanienanastakiegoprzedmiotu.Dlatego,
żetylkojeśliprzyjmiemywłaśnietęhipotezę,będziemypotrafilisen-
sowniewyjaśnićsamfakttego,żecośjestnamdane,czylidrugipień
poznania.Jakpamiętamy,toładnesformułowaniez
Krytykiczystego
rozumu
odwóchpniachpoznaniamówi,żenaszmyślącyrozum–nasz
intelektzeswoimikategoriami,zeswoimiczystymipojęciami
apriori
,
zapomocąktórychorganizujepoznaniewpewiensystemdoświadcze-
nia,wpewnącałość,któranosinazwęprzyrodywłaśniezcałymwłaści-
wymjejprawodawstwem,awręczsamotoprawodawstwotejprzyrodzie
4
