Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wykładyzklasycznejfilozofiiniemieckiej
Maimonodrazuzauważył,żefilozofiaelementarnaReinholdanie
jestbezdyskusyjnymrozwinięciemiuporządkowaniemfilozofiisame-
goKanta,żezbytwielejestwniejuproszczeńischematyzacjirzeczy,
którychusamegoKantaniema.OtóżzdaniemMaimonawedług
Reinholda,rzeczsamawsobienietylejestpojęciemsprzecznym
wsensiesprzecznościformalno-logicznej,ilejestpoprostuniemoż-
liwadopomyślenia–
undenkbar
,jakpowiadaMaimon.Rzeczsama
wsobiejakoniepoznawalnaprzyczyna,podstawa,niepoznawalne
źródłopobudzeńnaszychwładzzmysłowychmabyćpomyślanajako
rzecz,którajestcałkowicieniezależnaodnaszychokreśleńmyślowych.
Myśleniepoleganaokreślaniu–tojednazpodstawowychtezcałejfilo-
zofiiMaimona–naprzypisywaniutemu,cookreślalne,jakiegośokre-
ślenia.Natympolegaistotaoperacji,jakąjestmyślenie.Otóżmyśląc
takiepojęciejakrzeczsamawsobie,przezsamojegopomyśleniedoko-
nujemyjegookreślenia.Aleprzecieżrzeczsamawsobiemabyćrzeczą
taką,jakąonajestprzedwszelkimokreśleniemjejprzeznasząświado-
mośćiniezależnieodtegookreślenia.Ponieważniemożemypomyśleć
niczego,nieokreślającjużgojakośsamympomyśleniem,niemożemy
wogólepomyślećczegośtakiegojakrzeczsamawsobie.Jesttowielkość
urojona.Maimon,którymiałsłabośćdomatematykiilogiki,wczym
równieżbyłwiernymuczniemLeibniza,posługujesiębardzochętnie
tympojęciem.
Przykłademwielkościurojonejjestpierwiastekzminusjeden
wodróżnieniuodtakiejwielkościjakpierwiastekzdwóch.Pierwiastek
zdwóchtowielkośćrzeczywista,tyleżeniewymierna.Otóżfilozofia
krytycznawramachtychrygorów,któresamejsobienadałauKanta,
możepomyślećjedyniecośwcharakterzewielkościniewymiernej.
Alboteż–todrugaulubionametaforaMaimona–wcharakterzeróż-
niczki,czylileibnizjańskiejwielkościnieskończeniemałej,
petitper-
ception
–takiej,którastanowigranicępewnegopostępu,pewnego
ciąguprzybliżaniasię.Alesamoprzybliżaniesięjestzistotyswejnie-
skończone.Dlategotawielkośćjestnieskończeniemałaiprzeztojest
zkoniecznościniewymierna.Otóżfilozofiakrytycznamożeoperować
tylkotakimpojęciemprzedmiotuitreścipoznania.Czylidomniemana,
rzekomarzeczsamawsobie,októrejmówiReinhold,wrzeczywistości
jestwłaśnietylkotakąróżniczkąświadomości.Natomiastwinterpreta-
cjirealistycznejjestcałkowicieniedoprzyjęcia.Wtedybowiembyłaby
właśniewielkościąurojoną,czymś,czegoniema,
Unding
–nie-rzeczą
alboniedorzecznością.TakiejesthasłowywoławczecałejMaimonow-
32
