Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ilemamywyrazówwpolszczyźnie?
nudlegw.śl.zmakaron,
knykrygw.m.Pozn.zkrótkiespodnie,zapinanepowyżejkolan,
knypgw.m.Pozn.znóż,
19
Rozwiązaniemaksymalistycznekażeodpowiedziećpozytywnienatopytanie,
corodzipewnątrudność,gdyżniewszystkieodmianypolszczyznyzostałyjuż
opisane,niemamywięcsłownikówwszystkichodmianzawodowych,środowi-
skowychiterytorialnych.Naogółprzyjmujesięwięctakierozwiązaniemetodo-
logiczne,żezasóbjęzykowypolszczyznywspółczesnejtworząwszystkiewyrazy
nienacechowaneoraztewyrazycharakterystycznedlaodmianzawodowych,
środowiskowychiterytorialnych,któremająstosunkowolicznepoświadczenia
wtekstachniespecjalistycznych.Takpostępująnp.twórcysłownikówogólnych
językapolskiego1.Niestety,sprecyzowanietego,coznaczy„stosunkowoliczne”,
niejestmożliweiwpraktycezaliczeniebądźniezaliczeniejakiegośwyrazudo
zasobupolszczyznyzależyoddecyzjiosobyopisującejtenzasób.
2.Corozumiemyprzezpolszczyznęwspółczesną?Czyokreślajączasób
wyrazów,bierzemypoduwagęjednostkinotowanewźródłach(ustnychipisem-
nych)pochodzącychzwiekuXXI,czyteżzaliczamydoniejtakżesłowa,które
zostałyodnotowanewsłownikachpowstałychwIIpołowieXXwieku(amoże
wogólesłownictwoużywaneodpoczątkówXXstulecia),adziśjużniesąuży-
wane?Wzależnościodprzyjętychrozstrzygnięćpomniejszymylubpowiększymy
opisywanyzasóbwyrazów.Różnicaniebędziezapewneznacząca,niemniejnależy
jąprzewidywać.Gdybyprzyjąćnaprzykład,żebierzemypoduwagętylkowyrazy
używanewwiekuXXI,todoleksykiwspółczesnejpolszczyznynienależałoby
zaliczyćmiędzyinnymitakichrzeczowników,jakmeszty,karesy,getry,stachano-
wiec,gensek,amożenawetbikiniarziprywaciarz.
3.Czydozasobuleksykalnegopolszczyznynależyzaliczyćwyrazy,które
dopieroodkilkulatsąwuzusie?Jesttowięcpytanieostatusneologizmów:
1Por.np.założeniadotyczącezakresusłownictwawUSJP:„Terminsłownictwoogólnopolskie
oznacza,żechodziwtymwypadkuosłownictwotzw.ogólnopolskichodmianpolszczyzny,mających
społecznyiterytorialnyzasięgogólnopaństwowy,charakterystycznychdlamowyogółuludzimają-
cychconajmniejśredniewykształcenie,którzyposługująsiępolszczyznąodurodzeniaiuznająjąza
swójpodstawowyjęzykoraz–cozatymidzie–mająwtymzakresieodpowiednipoziomkompetencji
językowej.Pozazakrestakrozumianegosłownictwaogólnopolskiegowykraczasłownictwocharak-
terystycznedladialektówludowychimiejskich,atakżewyrazycharakteryzującewyłączniegwary
zawodoweiśrodowiskowe.Wczęścinatomiastmieścisięwtymzakresiesłownictworegionalnych
isocjolektalnychodmianpolszczyzny.Teodmianynieobejmują,coprawda,swymzasięgiemspo-
łecznymifunkcjonalnymwszystkichużytkownikówwspółczesnejpolszczyznyogólnej,alewystępują
nacałymjejobszarzei–szczególniewwarstwieleksykalnej–sąuznawanezawariantypotocznej
odmianyjęzykaogólnopolskiego”(s.XXXVIII).
