Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
poszczególnychpołożeńciaławprzestrzeni,podobniejakopisruchu,niebyłoby
możliwe.
Istnienieukładuodniesieniawymagaistnieniadrugiegociaławrozpatrywa-
nejprzestrzeni.Ruchjednegociałaopisywanyjestwczasieiprzestrzenizawsze
względeminnegociała,zktórymzwiązanyjestukładodniesienia.Układówod-
niesieniamożebyćzatembardzowieleisprawąumownąjest,zjakiegopunktu
widzenia(odniesienia)obserwujemyiopisujemyruch.
Bardzoważnącechąkażdegoukładuodniesienia,zwykleutożsamianego
zciałemsztywnym(wpostacinp.prostokątnegoukładuosiwspółrzędnych),jest
jegowłasnyruchwzględeminnegoukładuodniesienia.Łatwowyobrazićsobie
całyciągukładówodniesieniadlaczłowiekaporuszającegosięnp.napokładzie
stacjiorbitalnej.Stacjajestukłademodniesieniadlaastronauty,Ziemiajestukła-
demodniesieniadlastacji,ZiemiaporuszasięwzględemSłońca,Słońcewzglę-
demswejgalaktykiitd.Niemamożliwości(wobecnymstaniewiedzy)określenia
absolutnego,końcowegoinieruchomegoukładuodniesienia.Ruchktóregośzko-
leiukładuodniesieniamożnauznaćzapraktycznienieistotnyizaniedbaćgo,co
doprowadzidookreślenia(umownie)nieruchomegoukładuodniesieniadlaroz-
patrywanegoruchu.Zewzględunaopisruchuniezwykleważnajestnastępująca
klasyfikacjaukładówodniesienia:
1)układynieruchome,
2)układyporuszającesięruchempostępowymprostoliniowymzestałąpręd-
kością(jesttoruchciałasztywnego,wktórymwszystkiepunktymajątaką
samąprędkośćiprędkośćtaniezmieniasięwczasie),
3)układyporuszającesięwinnysposóbniżten,któryzostałokreślonywpunk-
cie2(wystarczynp.zmianaprędkościwczasielubzróżnicowanieprędkości
poszczególnychpunktów,cooznaczaobrótukładuodniesienia).
Układywymienionewpunktach1i2łącznienazywająsięukładamiiner-
cjalnymilubukładamiGalileusza.Równaniadynamikidowolnegociaławtych
układachsąidentyczne(równaniadynamikizostanąoczywiścieokreślonewdal-
szejczęścipodręcznika,tuwystarczyskojarzeniezeznanymzeszkolnegokursu
fizykiIIprawemNewtona).
Każdyukładodniesienia,którywzględemwybranegoukładuinercjalnegopo-
ruszasięruchemjednostajnymprostoliniowym(tzn.wszystkiejegopunktymają
stałąijednakowąprędkość),teżjestukłademinercjalnym.Układywymienione
wpunkcie3powyższejklasyfikacjinazywająsięukładaminieinercjalnymi.Rów-
naniadynamikiwukładachinercjalnychinieinercjalnychsąodmienne.
Skupmyterazuwagęnamożliwościobserwacjiruchupewnegociaławdwóch
różnychukładachinercjalnych.Niechobserwowaneciałobędziepunktemmate-
rialnym,aukładyinercjalne–dwomaukładamiwspółrzędnychprostokątnych,
zktórychjedenOxyzjestnieruchomy,adrugiOxyz
¢¢¢poruszasięwzględem
pierwszegozestałąprędkością
U
wzdłużumowniewybranejosiOx.
12
