Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
pracązawodową,charakteryzujesięfazowymprzebiegiemzwyraźnąprogresjąsympto-
mów.Rozpoczynasięobjawamiemocjonalnegowyczerpania,którewsytuacjibraku
właściwychzachowańzaradczychprowadządonadmiernegodystansowaniasiędotrud-
nychsprawzawodowychorazichdepersonalizacji.Wostatniejfazienastępujebraksa-
tysfakcjizawodowej.Istotnymwkłademwproblematykęwypaleniazawodowegojest
wypracowanietechnikdystansowaniasięosóbpomagającychwobecproblemówpa-
cjentów.Sąoneczęstotraktowanejakowarunekzmaganiasięzestresememocjonal-
nym,codajeszansęnazapewnieniepacjentowiopieki.Dystansowanietomożezacho-
dzićpodczasbezpośredniegokontaktuzpacjentem,poprzeznastępującetechniki
dystansowania(Maslach,1982b):
●etykietowanieiużywanieprofesjonalnegożargonu–sposóboddzielaniaswoich
uczućodproblemówinnychludzi;poleganaużywaniuterminówuprzedmiota-
wiającychbądźokreślaniaichwkategoriachrelacjifunkcjonalnej;
●intelektualizację–przedstawianiesytuacjiwbardziejogólnych,aprzeztowmniej
osobistychkategoriach;
●izolowaniesytuacji–wyodrębnienieobszaruzawodowegoiosobistego;
●poczuciehumoruiobracaniewszystkiegowżart–totechnikipozwalającena
redukcjęikontrolędoświadczanychemocji,łącznieztakimizachowaniamijak
wygadaniesię,użalanie,pośmianie;
●wycofaniesię–zminimalizowanieswojegozaangażowaniaorazwywołujących
streskontaktówzinnymi,zarównonapoziomiepsychicznym,jakifizycznym.
Dystansowaniesiępoprzezwspomnianetechnikiumożliwiaosobompracującym
zpacjentamiredukowaniepobudzeniaemocjonalnego,atymsamymradzeniesobieze
stresemzawodowym.Jednakichstosowanieprzezdłuższyczasdoprowadzadoobojęt-
nościwobecinnychorazichproblemówimożeprzyczynićsiędoapersonalnejpostawy
wobecnich,cowocenieMaslachjestsymptomemerozjiprofesjonalizmu.
IstotnązmianąpodejściaMaslachijejwspółpracowników(Maslach,Goldberg,
1998)dozjawiskawypaleniajestanalizowaniegoobecniewszerszejpłaszczyźnieza-
wodowej.Aktywnośćzawodowazostałaumieszczonanakontinuum,naktóregojednym
krańcujest„zaangażowanie”,nadrugimzaś„wypalenie”.Wypalenietosyndromskła-
dającysięzwyczerpania,cynizmuiniedostatecznejefektywności.Jestonoprzeciw-
stawnedozachowańpełnychenergii,gotowościdowspółpracyicharakteryzującychsię
skutecznością.Takiecechyaktywnościwskazująnazaangażowaniejednostkiwpełnie-
nierólzawodowych.Autorkauwzględniatrzywymiary,analogiczniejakwprzypadku
wypalenia.Takwięc,wedługMaslachiGoldberg(1998),zaangażowaniewyrażasię:
●energią–wprzeciwieństwiedowyczerpania;
●współpracą–przeciwstawianądystansowaniusięicynizmowi;
●przekonaniemowłasnejskuteczności–wprzeciwieństwiedoprzekonaniaobra-
kuosiągnięćzawodowychinieefektywnościdziałań.
Obszernebadaniazespołuwypaleniazgodniewskazująnaliniowązależnośćmiędzy
warunkamipracyawynikamiwtestachujmującychpoziomwypalenia.Dużenasilenie
konfliktówwpracyłączysięzwyraźnymwzrostememocjonalnegowyczerpania,nato-
miastichbrakbądźmałenasileniejestdobrympredyktorembrakuwyczerpania.
Podobniepoczuciesukcesówzawodowychłączysięzrelacjamiwsparciaiwzajemnej
pomocywśródpracowników,zdoskonaleniemswoichumiejętnościzawodowych,atak-
