Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
17
(inajpełniejszą)definicjęstworzyłpionierpolskichbadańnadJOS-Jerzy
Bartmiński.Uznał,żejęzykowyobrazświatajest:
zawartąwjęzyku,różniezwerbalizowanąinterpretacjąrzeczywistości,dającą
sięująćwpostacizespołusądówoświecie.Mogątobyćsądynutrwalone”wgra-
matyce,słownictwie,wkliszowychtekstach,np.przysłowiach,aletakżesądy
npresuponowane”,tj.implikowaneprzezformyjęzykoweutrwalonenapoziomie
społecznejwiedzy,przekonań,mitów,rytuałów(Bartmiński2012:12).
Pojęciejęzykowegoobrazuświatastałosięważnym(iniezmierniepopu-
larnym)składnikiembadańetnolingwistykiwpolskimjęzykoznawstwie.
Świadcząotymkonferencje17,stałewydawnictwa18orazlicznepublikacjepo-
święconeróżnymelementomświata,czylijęzykoweobrazyposzczególnych
zjawiskiobiektówznaszejrzeczywistości(por.Bartmiński2012:11-21).
ProblematykaJOSnastałeweszładoprogramupolskichbadańjęzykoznaw-
czychi-jakzauważaBartmiński-jestszeroko,choćmetodologicznieróżnie,
uprawiana(por.Bartmiński2008:23).Uznanamożebyćzaintegralnączęść
lingwistykikognitywnej,ponieważłączywsobiejęzykimyślenie.Pojęcie
JOSniejestjednakdokońcajasne,niesprecyzowanyjestjegozakres,różne
sąsposobyjegorekonstruowania,ajeślichodziosamądefinicję-niejestona
jednoznaczna(por.Kiklewicz,Wilczewski2011:170)19.
RenataGrzegorczykowawswymklasycznymopracowaniuPojęciejęzy-
kowegoobrazuświatadokładnieomawiawyznacznikiJOS.Znanadefinicja
uczonejprowadzidokonstatacji,żeJOSnależyrozumiećnjakostrukturę
pojęciowąutrwaloną(zakrzepłą)wsystemiedanegojęzyka”,awięcjego
właściwościachgramatycznychileksykalnych(znaczeniachwyrazówiich
łączliwości),realizującąsięzapomocątekstów(wypowiedzi)(Grzegorczyko-
wa1999:41).Wymieniabadaczkanastępująceskładnikijęzykowegoobrazu
świata:własnościgramatycznedanegojęzyka(czylikategoriemorfologiczne,
któreodwzorowująwjęzykuwarunkiżyciadanejspołeczności);słownic-
miński1990;Tokarski1990)orazJanuszAnusiewicz(Anusiewicz1990,1994),Jolanta
Maćkiewicz(Maćkiewicz1990,1999),RenataGrzegorczykowa(Grzegorczykowa1990).
17IstotneznaczeniewbadaniachnadJOSmiałakonferencjanatemattejproblematyki
zorganizowanawPuławachw1987rokuprzezlubelskieśrodowiskoetnolingwistyczne.
MateriałyztegospotkaniaznalazłysięwksiążceJęzykowyobrazświata,wydanej1990
roku.
18Chodziprzedewszystkimolubelskiewydawnictwa:Etnolingwistykęitzw.nczerwo-
nąserię”,orazwrocławskie-JęzykaKultura(tzw.nbiałąserię”),wszystkiepodzbiorową
redakcją,zajmującesięzagadnieniamijęzyka,kultury,wspólnoty(człowieka,społeczno-
ści)ibadaniemrelacjimiędzynimi.Ichwspólnątematykę,wspólnepunktywyjścia,ale
takżeodmienneinspiracjeiprofileopisałJerzyBartmińskiwartykuleEtnolingwistyka,
lingwistykakulturowa,lingwistykaantropologiczna?(Bartmiński2008),poświęciłim
równieżsporouwagiwewcześniejszymartykuledotyczącympojęciajęzykowegoobrazu
światajakoprzedmiotujęzykoznawstwa(Bartmiński2004-2005:114-117).
19ObudzącychnaukowewątpliwościaspektachJOSpisaliobszernieKiklewicziWil-
czewski(Kiklewicz,Wilczewski2011:165-178).
