Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
naUniwersytecieWrocławskimwroku1985,wktórejszczegółowoprzedstawionezostały
zmianyformalnezachodzącewzapożyczonychzfrancuskiegowyrazachwtrakcieich
asymilacjidojęzykapolskiego.
Budowahasła
Naszymzamierzeniemjestprzedstawieniewartykułachhasłowychnietylkoźródła
galicyzmów(cojestpraktykąwłaściwąsłownikomwyrazówobcych),aletakżeichroz-
wojuznaczeniowegonapodstawiesłownikówjęzykapolskiego.Naszymcelemjesttakże
omówieniefrancuskichetymonów,począwszyodichpochodzenia,datowania,rozwoju
semantycznegoażdowspółczesnegoznaczenia,czasemodmiennegoodwywodzącychsię
odnichwyrazówpolskich.Naszapracamawięccharaktersłownikazawierającegohasła
będącemniejlubbardziejrozwiniętyminopowieściami”leksykologicznymioposzczegól-
nychwyrazachzapożyczonych.Staraliśmysię,przestrzegającokreślonegoporządkuhasła,
zachowaćpewnąformęopisu,nieuciekającsięjedyniedosformalizowanego,skrótowego
zapisumikrostruktury,właściwegotypowymslownikomwyrazówobcych.
Whaślesłownikowymwyróżnićmożnadwieczęści:pierwszą,dotyczącązapożyczo-
negoprzezjęzykpolskiwyrazu,idrugą–odnoszącąsiędofrancuskiegoetymonu.Segment
polskiotwierajakowyrazhasłowywspółczesnaformazapożyczenia(ustalonawedług
potwierdzonejwNKJPwyższejfrekwencji,np.derywowanebutonierka,aniebutoniera)
iewentualnejejwarianty.Definicjaznaczeniacytowanajestzaktórymśzewspółczesnych
słownikówjęzykapolskiego(zpodaniemźródła)lubpodanawwersjiskróconej,opartej
nadefinicjizwybranegosłownika,wówczaszawszezzaznaczeniemwedługktóregoznich.
Niekiedypodajemydodatkoweznaczenie,jeśliwynikaonozpoświadczeńtekstowych
figurującychwNKJP
.Odstąpiliśmyodzamiarukonstruowaniadefinicjiwspółczesnego
znaczeniawyrazuzapożyczonegonapodstawiekontekstówzebranychwNKJP
,ponieważ
uznaliśmy,żejesttozadanieprzekraczająceramyczasowewyznaczonenarealizacjęsłow-
nika,apozatymzałożyliśmy,iżobjaśniamytewyrazy,którewewspółczesnychsłownikach
figurują,azdefiniowanewnichznaczeniagalicyzmówwynikajązanalizykontekstów
prowadzonejprzezleksykografówiodzwierciedlająwspółczesneużyciewpolszczyźnie.
Wpoczątkowejczęścihasłanotujemynajstarszepoświadczeniazapożyczonegowy-
razuwdawnychsłownikachjęzykapolskiegoorazwwybranychwielojęzycznychsprzed
wiekuXIX.Dziękitymzabiegomudałonamsięuchwycićnajwcześniejszepoświad-
czeniagalicyzmówodnotowaneprzezdawnychleksykografów.Zdajemysobiejednak
sprawę,żeniestanowiąonedowodunapowszechneichużyciewjęzykupolskimoraz
żesłownikinienotująwszystkichpoświadczeńtekstowych.Oparciesięwyłączniena
kwerendziesłownikowejjestniewątpliwieułatwieniem,leczniesiezasobątakżepewną
umownośćchronologicznąwdatowaniuzapożyczeń.Itak,zgodnieztymzałożeniem,
datujemypoświadczeniawNouveaudictionnairefrançois,allemandetpolonoisM.A.Troca
z1744–1747napierwsząpołowęXVIIIwieku,afigurującewNowymdykcyonarzuto
XXXIV
