Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zupełniezprzeznaczeniemartykułu,którepoleganatym,abystanowił
ontylkouzupełniająceogniwo.”Chodziłooto,abyprzekształcić
gazetę„zezbiorowiskawieluindywidualnychopiniiworganjednego
kierunku”.4TrudnoolepszeokreśleniepartyjnejfunkcjiRheinische
Zeitung.
W4dnipóźniejMarksponownieatakował:„Wtakiejsamejmierze,
wjakiej«wolnaprasa»jestwytworemopiniipublicznej,tworzyona
teżopiniępubliczną.”„Ustosunkowujesięowarunkówżycialudu”
będąc„czynnikiempolitycznym,lecznieurzędowym”,„obdarzonym
głowądziałaczapaństwowegoisercemobywatela”.5Tennacisk
nafunkcjędebatypublicznejnawiązywałoczywiściedoliberalnej
tradycjioświeceniowej,któradefiniowałatakądebatęjakopubliczny
użytekzrozumukrytycznego.
21styczniapruscyministrowiecenzurypostanowili,żezdniem
1kwietniaRheinischeZeitungprzestaniewychodzić.
W1859r.Marks,powracającdo„przebiegu[jego]własnych
studiówwdziedzinieekonomiipolitycznej”,przypomni
okonfliktowymkontekście,którysprawił,żezainteresowałsię
onbezpośredniokwestiamispołecznymi.„Wroku184243,gdybyłem
redaktoremRheinischeZeitung,znalazłemsięwkłopocie,gdy
wypadłomiporazpierwszyzabraćgłosnatemattakzwanych
interesówmaterialnych.DebatyLandtagureńskiegonadsprawą
kradzieżydrzewaiparcelacjiwłasnościziemskiej,urzędowapolemika
dotyczącasytuacjinadmozelskichchłopów,którąwszcząłzRheinische
ZeitungpanvonSchaper,podówczasnadprezydentprowincjireńskiej;
wreszciedebatynadwolnymhandlemicłamiochronnymi–tobyłydla
mniepierwszebodźcedozajęciasięzagadnieniamiekonomicznymi.”6
TowłaśniewtokuwalkioprzetrwaniegazetyMarkspodjąłwkońcu
1842r.niezwykleważnądecyzjęozerwaniuzberlińskąfrakcjąruchu
neoheglowskiego.Zerwanietobyłopierwszymkrokiemnadrodzejego
ewolucjiodliberalizmunadreńskiegodosocjalizmu.Zbiegasięono
dokładniewczasiezpublikacjąseriiartykułówokradzieżydrzewa
izapowiadarękopiskreuznachski,wktórym,latem1843r.,Marks
załatwiłporachunkizdziedzictwemfilozofiiheglowskiej.
Przygotowałoonorównieżgruntpoddwadużeartykuły:wstęp
doPrzyczynkudokrytykiheglowskiejfilozofiiprawaorazWkwestii
żydowskiej,opublikowanenapoczątku1844r.wParyżu,wjedynym
numerzeDeutschFranzösischeJahrbücher,którysięukazał.
WartykułachtychMarksnapiętnowałzłudzeniapolegającenatym,
że„emancypacjęobywatelską,polityczną”uważasięzaostatniesłowo
