Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Dąbrowska,M.Pasieka,Okilkurzeczach,coniecałkiemnowe...
25
Pozatymukazałasięjużpowydaniupierwszejnaukowejgramatykijęzyka
polskiego,tzw.żółtej.Autorkamogławięckorzystaćzpoważnegodorobku
językoznawstwapolonistycznego.Przyomawianiuposzczególnychzagadnień
składniowychwychodzimyodustaleńZofiiKaletowej,jednaknieumiesz-
czamyichwtabelach,ponieważ-jakmożnasądzić-sąoneogólnieznane.
Celimetodabadań
Jakjużwspomniano,zdawnychgramatykjęzykapolskiegoprzeznaczonych
dlacudzoziemcówwybranezostałyczterypochodzącezestuleciXVI,XVII,
XVIIIiXIX.Pierwszymkryteriumdoborubyłczasichpowstania(wodstępie
mniejwięcejstulat).Drugim-znaczeniedanejpublikacji:pierwszawogóle
gramatykajęzykapolskiego(1568,Statorius-Stojeński
17
),pierwszaksiążka
dlaNiemcówuczącychsiępolszczyznyweWrocławiu(1616,Roter
18
),
najpopularniejszypodręcznikdawnychwiekówzawierającygramatykę(1720,
Moneta
19
)orazwielokrotniewznawianagramatykadziewiętnastowieczna
(1829,1881,Popliński20).
Terminologiagramatycznawprowadzanaprzezautorówanalizowanych
gramatykzdawnychwieków(główniełacińska,aleteżniemieckaipolska)
zostaławtekścietegoartykułuczęściowoujednolicona,czegopodstawąstała
sięnomenklaturaużytawpracyZofiiKalety.
Zewspomnianychopracowańwybranodziałypoświęconeskładni
idokładniejeprzeanalizowano,abysprawdzić,którezagadnieniabralipod
uwagęposzczególniautorzyijakimiprzykładamijeilustrowali.Następnie
zagadnieniaporównanoiwybranote,którepowtarzająsięuwszystkich
autorów(lubuwiększościznich).Dziękitemumożnabyłozrealizowaćjeden
zcelówpracy,jakimbyłopokazanie,żeod427lat(anawetdłużej,jeślido
1995rokudoliczymy21lat,któreupłynęłydodziś,tzn.448lat)autorzy
składniciągleuwypuklajątesamezagadnieniajakoważnedlaposługiwania
siępolszczyzną.Założenietobierzepoduwagęfakt,żeskładniajęzyków
słowiańskich,awięcipolskiego,jestkonserwatywnaiodnajdawniejszych
czasównieulegałagwałtownymzmianom21.
17P
.Statorius-Stojeński,Polonicaegrammaticesinstitutio:ineorumgratiamquieiuslinguae
elegantiamcito&facileaddiscerecupiunt,Cracoviae1568,www.pbi.edu.pl/book_reader.
php?p=52925&s=1(dostęp:25.10.2016).
18J.Roter,SchlüsselzurPolnischenundTeutschenSprache...,dz.cyt.
19J.Moneta,EnchiridionpolonicumoderpolnischesHandbuchlubpodręcznikjęzykapolskiego,
Danzig1720.
20J.Popliński,GrammatikderpolnischenSprachenachKopczyński,Cassius,Bandtkeund
Mroziński,Lissa-Glogau1829.
21Z.Klemensiewicz,T
.Lehr-Spławiński,S.Urbańczyk,Gramatykahistorycznajęzyka
polskiego,Warszawa1965,s.393.
