Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
CzęśćI.Wyzwaniaizagrożeniadlabezpieczeństwamiędzynarodowego
NajważniejszestrefybezpieczeństwawEuropiepodkoniecdrugiejdekady
XXIw.to:
strefaeuroatlantyckiegobezpieczeństwazwiodącąroląUSAiposzerzającym
sięNATOorazstrefabezpieczeństwanaobszarzeporadzieckimzwiodącąrolą
RosjiimałoefektywnymipróbamiwładzRosjidobudowyzinstytucjonalizo-
wanegosystemubezpieczeństwanaobszarzeWspólnotyNiepodległychPaństw
(WNP-państwapowstałenaobszarzebyłegoZSRRbezLitwy,ŁotwyiEstonii).
Odpołowylat90.XXw.jednaznajważniejszychkwestiispornychwstosunkach
rosyjsko-amerykańskichwdziedziniebezpieczeństwa,jeślinienajważniejsza,
związanabyłazpolitykąkolejnychadministracjiUSAdorozszerzaniaNATO,
najpierwopaństwaczłonkowskiebyłegoUkładuWarszawskiego,anastępnie
takżeopaństwapowstałenaobszarzeporadzieckim.Efektemtegobyłoprzeko-
naniegruprządzącychRosjiiznacznejczęścispołeczeństwarosyjskiego,żeSta-
nyZjednoczonenieskłonnedorespektowaniauzasadnionychinteresówRosji
wdziedziniebezpieczeństwa,aprocesrozszerzaniaNATO,szczególnieopaństwa
poradzieckie,traktowałyjakoznaczącepogorszeniegeopolitycznegoigeostrate-
gicznegopołożeniaRosjiipróbęnokrążaniaRosji”przezUSAiNATO.Wwymia-
rzeglobalnymdecydencipolitykizagranicznejibezpieczeństwaUSAdążylido
utrzymaniaprzezStanyZjednoczonepozycjijedynegosupermocarstwa,apoli-
tycyRosjieksponowalikoncepcjęwielobiegunowości(światawielobiegunowego);
Białoruś,UkrainaiMołdawiajakostrefabuforowarozdzielającaeuroatalntyc-
iporadzieckąstrefębezpieczeństwa.ZarównoRosja,jakiUSAorazpozosta-
łepaństwaczłonkowskieNATOtraktowałypaństwaEuropyWschodniejjako
swojegorodzajubuforbezpieczeństwa.Jednakżewystępowałazasadniczaróżni-
camiędzyRosjąapaństwamiczłonkowskimiNATOiUniiEuropejskiej,mimo
występującegowśródnichzróżnicowaniawtymzakresie,dotyczącawizjitego,
jaktenbuforpowinienbyćkształtowany.GrupyrządząceStanówZjednoczo-
nych,Polskiiwieluinnychpaństwwzmocnieniabezpieczeństwanarodowego
imiędzynarodowegoupatrywaływewzmocnieniuukraińskiego,azczasemtak-
żebiałoruskiegobuforapoprzezstowarzyszenieiczłonkostwotychpaństwwUE,
awdalszejperspektywie,szczególniewodniesieniudoUkrainy,takżewNATO.
NatomiastgrupyrządząceRosjipostrzegaływzmocnieniewłasnegobezpieczeń-
stwapoprzezbiałoruskiiukraińskibuforjakoutrzymanieprzezUkrainęstatu-
supozablokowegobądźjakowłączenietegopaństwadosystemubezpieczeństwa
budowanegopodegidąRosjinaobszarzeWNP,takjaktomiałomiejscewprzy-
padkuBiałorusi.PaństwaEuropyWschodniejstałysięnprzestrzeniąrywaliza-
cji”międzyRosjąaZachodem.Wkolejnychlatachokresupozimnowojennego
przybierałanasilenwalkaowpływy”międzyRosjąaUSAiUE.Byłaonaszcze-
gólniewidocznanaUkrainie30.Wartowtymmiejscunadmienić,żekolejnepol-
30Szerzejzob.I.Topolski:PolitykaFederacjiRosyjskiejwobecpaństwEuropyWschodniej.Lublin2013,
s.215inast.