Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
todefactowymysłsamychpsychiatrów.Dodawano,żepoglądynatentematpozbawione
sąnaukowychpodstaw.Wspomnianyruch,propagowanyprzezTomasaSzasza,pozytyw-
niejednakwpłynąłnaamerykańskąorazeuropejskąpsychiatrię.Przyczyniłsięondo
wprowadzeniaokreślonychzmiansystemowych.Tezkoleidoprowadziłyprzedewszyst-
kimdo:
-upowszechnianiapsychoterapeutycznychmetodleczenia
-wprowadzeniapowszechnegoambulatoryjnegoleczeniapsychiatrycznegooraz
-odchodzeniaodpraktykiutrzymywaniadużychszpitalipsychiatrycznych(tzw.
„fabrykobłędu”).Wszpitalachzaczętotakżecorazczęściejposługiwaćsięmetodątzw.
społecznościterapeutycznych(Pużyński2007,s.302-303).Jakwspomnianopowyżejruch
tzw.antypsychiatriidoprowadziłdowystąpieniaistotnychzmianwzakresiesposobutrak-
towaniapacjentówchorychpsychicznie.Częśćprzedstawicieliwspomnianegoruchu
zaswojego„ideowegoguru”uznawałaPaula.M.Foucault,francuskiegofilozofa,socjolo-
gaorazhistoryka,którywswoichpracachpoświęciłdużomiejscaanaliziezjawiskzacho-
dzącychnietylkowpsychiatrii,alerównieżwinnychgałęziachmedycyny.Foucaultzna-
nyjestponadtozwnikliwychanalizżyciawystępującegowinstytucjachzamkniętych,
zeszczególnymuwzględnieniemzjawiska:władzy,dyscyplinyorazkary.Wartowiecwe
wstępiedoprezentowanychrozważaniachukazaćpoglądywspomnianegoautoraistotne
zperspektywysocjologicznejanalizyzjawiskaprawpacjenta.
PaulM.Foucault,szczególniewksiążceHistoriaszaleństwawdobieklasycyzmudoko-
nujeanalizyzjawiskatzw.„wielkiegozamknięcia”.Mowatuoinstytucjonalnymodsepa-
rowaniuwokresieRenesansuorazOświeceniaosóbwykazującychwidoczneoznakinie-
pełnosprawności:intelektualnej,psychicznejlubfizycznej.Wspomnianyautorzaznacza,
iżprocesizolowaniarozpocząłsięodosóbtrędowatych,którychówczesnamedycynanie
potrafiłaleczyć.Kolejnespołeczeństwanierozumiejącnastępniesytuacjiosóbdotkniętych
tzw.obłędem,równieżzdecydowałysięnastworzenieinstytucjispecjalizującychsię
wodseparowaniuwspomnianych„innych”.CociekaweFoucaultkrytykowałwswoich
analizachtakżereformatoróweuropejskichpsychiatrii,doktórychzaliczyćmożnaPhilippe
Pinela.AutorHistoriiszaleństwaoskarżałPinelaowprowadzenieterapeutycznychmetod
awersyjnych,takichjakstosowaniekaftanówbezpieczeństwaorazużywaniezimnych
prysznicówłagodzącychzachowaniepobudzonychpacjentów(Brodniak2000,s.95-96).
Rozważania,omawianegofrancuskiegomyślicieladoprowadziłydostworzeniapara-
dygmatutzw.społeczeństwawykluczającego,wktórymistotnąrolęogrywakonstruowa-
niesystemudyscyplinyorazrozwijaniesystemuwładzy.Pojawiasiętupodziałnazdro-
wychorazchorych,normalnychorazszalonych.Wspomnianyautorwrozwojusystemu
kontroliwobecszerokorozumianych„innych”dostrzegapojawieniesiępraktykopartych
naindywidualizacjiorazupodmiotowieniu.GiorgioAgambenanalizującmyślfrancuskie-
gosocjologanatematupodmiotowieniastwierdza,iżwyodrębnićwniejmożnapewne
procesy„…któresąefektemrelacji,corpoacarpo(ciaładociała),międzypodmiotem
aurządzeniamiwładzy.Niemaurządzeńwładzybezprocesówupodmiotowienia,niemoż-
namówićowładzy,pomijającje.Podmiotoznaczadwazjawiska:wszystkoto,coprowadzi
jednostkędoprzyjęciaokreślonejpojedynczościiindywidualności,aletakżepodporząd-
kowaniesięzewnętrznejwładzy.Niemaprocesuupodmiotowieniajeślibrakujektórego-
kolwiek,ztychdwóchzjawisk”(Agamben20051,s.3-4).Procesyupodmiotowieniadefi-
niująurządzeniewładzy.Istotnymjest,iżFoucaultdostrzegatakżeniebezpiecznezjawisko
wpostaciodpodmiotowienia.Kształtującasiętożsamośćdanejosobyzawszespotykasię
zokreślonąwładzą.WprocesiekontrolizdaniemAgambenacorazczęściejdostrzecmoż-
nanietyleindywidualizmorazupodmiotowienie,cowłaśniewspomnianeniebezpieczne
odpodmiotowieniedanejosoby(Agamben20051,s.3-4).
6
