Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PulFoucaultwswoichanalizachniezwykledużomiejscapoświęcazjawiskuwładzy.
Wodniesieniudoszpitali,wtymszczególnieszpitalipsychiatrycznychwspomnianyautor
widzinadewszystkoinstytucje,którawyspecjalizowałasięwkontrolowaniuosóbodbie-
gającychodpewnejnormy.Szpitalpsychiatrycznyporównywanyjesttupodobnie,
jakuErvingaGoffmanadowięzienia,któremanietylkokontrolować,aletakżeprze-
kształcać(Goffman2011,s.14-15,Davies1989,s.78-79).CociekaweFoucaultuważa,
iżwrelacjipacjent-psychiatraniemożnauniknąćzjawiskapoddaniasięwładzymedyka.
Lekarzbowiem,chcącpomócchoremupoprzezzdiagnozowanieuniegochorobylub
zaburzeniawykorzystujeswojąwiedzęmedyczną,poprzezktórąpacjentzostajesklasyfi-
kowanywgpaternalistycznychnorm.Lekarzpsychiatra,wrelacjizpacjentemniemoże
uniknąćsytuacji,wktórejtodysponującwiedząsprawujekontrolęnadpacjentem.Zda-
niemFoucaultaleczenieodbywasięzawszenapoziomiewiedzyiwładzy(Por.Kapusta
1999,s.114-121).
Wartowspomnieć,iżzdaniemomawianegoautorazamykanieosóbinnych(wtymupo-
śledzonychumysłowo,chorychpsychicznie)wmiejscachodosobnieniawprowadziło
pojawieniesiępodwójnejalienacjiocharakterzezewnętrznymorazwewnętrznym.Aliena-
cjazewnętrznacharakteryzujesiępostrzeganiemludzichorychzgóryjakoobcych,zzało-
żeniazagrażającychspołeczeństwu.Alienacjawewnętrznazkoleiwiążesięzezdomino-
waniempacjentazapomocąwładzypersonelu.Foucaultpodobnie,jakGoffmanuznaje,
żewinstytucjachzamkniętychchorytracitożsamośćprzezcostajesięobcydlasamego
siebie(Por.Kapusta1999,s.114-121,Weinstein1982,s.267-271).
2.Wiedza-władza
JakpowyżejwskazanoPaulMichaelFoucaultzaznaczałwswoichrefleksjach,żeten
ktoposiadawiedzę,jednocześniedysponujewielkąwładzą.Czyzasadataistotnieodnosi
się,jakzaznaczałwspomnianybadacz,doszerokorozumianejrzeczywistościpsychia-
trycznej?Próbęodpowiedzenianaprzywołanepytaniewartopodjąćodwołującsiędo
konkretnegoprzykładu.
1Przykładtenukazujesytuację,jakamiałamiejscewtrakciejed-
negozespotkańedukacyjnychprowadzonychprzezRzecznikaPrawPacjentaSzpitala
psychiatrycznego(por.Załuska2009,s.161-162).
Wtrakcieomawianegospotkaniarzecznikprezentujączasadyprzymusowegoleczenia
zwróciłuwagę,żetopsychiatrapodejmujeostatecznądecyzjędotyczącąprzyjęciadoszpi-
taladanejosoby,bądźzatrzymaniapacjentabezwoddzialebezzgody.Owemuwykładowi
przysłuchiwałsięjedenzlekarzypsychiatrów.Zwróciłonwpewnymmomencieuwagę,
iżrzecznikjestwbłędzie.Jakpodkreśliłbowiem,finalnądecyzjępodejmujewpodobnych
sytuacjachsędziasąduopiekuńczego,który-nietłumaczącsię-posiadaprawodozaak-
ceptowaniabądźzanegowaniadecyzjipsychiatry(por.Ustawaoochroniezdrowiapsy-
chicznego1994).
Uwagaprzywołanegolekarzabyłabardzoważna.Wistociezdetonowałaonapojawie-
niesiękilkukluczowychpytań:
-Cotoznaczy,żepsychiatraposiadawładzę?
-Czyzdarzająsięsytuacjejejnadużywania?
-Czypsychiatraniejestczasemwistociemedycznymsędzią?
Zdrugiejnatomiaststronywspomnianainterwencjaww.lekarzawskazała,iżdostrzec
możnakluczoweznaczenieklinicznejakieposiadajądziałaniapodejmowaneprzezprzed-
1Przykładzaczerpniętyzostałzzawodowejpraktycejednegozautorówprezentowejmonografii.
7
