Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
GrzegorzSztabiński
ryRO,nieprzypisujetejostatniejfunkcjikrytycznych,możliwościwpro-
wadzaniazmian.Charakteryzujejąjakotęczęśćżyciakulturalnego,która
poleganakonsumpcji.Dziełojesttuwykonane,skończone,posiadaokre-
ślonątożsamośćipozostajetylkowysłuchaćje,obejrzećlubprzeczytać.Dla
tradycyjnejestetyki,atakżelicznychkoncepcjiwychowaniaprzezsztukę,
wtymmomencierozpoczynałsięogromnyproblemzwiązanyzwłaściwym
ujęciemdziełasztuki,odpowiadającymmurodzajemprzeżycia,jegowpły-
wemnaróżnesferyżyciaodbiorców.DlaLessiga(amyślę,żejegostanowi-
skojestcharakterystycznedlacorazwiększejliczbyosóbdziałającychwob-
szarzeuprzystępnianiakultury)kwestieteniemająwiększegoznaczenia.
Niechodzioto,coczytasięijaksięczyta,ailujestczytelnikówicozrobić,
żebybyłoichwięcej.Podobniejestwprzypadkuwystawplastycznych,fil-
mówlubmuzyki.Liczysięnoglądalność”czynsłuchalność”wyrażanapo-
przezstatystykidotycząceosóbodwiedzającychwystawyczysłuchających
muzyki.DlategoproblemokreślonyprzezLessigahasłemnprzekodujmy
się”dotyczyniezmianysposobupodejściadotreściksiążki,aśrodków,za
pomocąktórychmożeonabyćudostępniana(napapierze,jakoe-book,
wInternecie).Podobniejestwprzypadkumuzykiifilmów.
Niebędęrozważałwtejchwili,czytożsamośćdzieławewszystkichtych
przypadkachpozostajenienaruszona.Doprzeszłościnależąjużdyskusje
prowadzonewlatach60.i70.XXwiekudotyczącetego,wjakimstopniu
możemypoznaćiprzeżyćwłaściwiefilmstworzonyjakodziełokinowe,
oglądającgonaekranietelewizora.Alboczysłuchaniemuzykiklasycznej
zradiatranzystorowegomawogólesens.Wartojednakzadaćpytanie,czy
ekspansjamediów,zapomocąktórychuprzystępnianesądziełasztuki,nie
wymazujelubniedeformujezasadniczoproblemuichtożsamości.Czynie
powstajesytuacja,żeznamybardzodużoutworówartystycznych,gdyżsą
onełatwodostępne,alejednocześnienaszawiedzasprowadzonajestdo
prostejmożliwościodróżnianiaich,cozresztąstajesięcorazbardziejskom-
plikowanezewzględunaróżneprzeróbkiiremiksy?
Sytuacjataobejmujetakżerecepcjęsztukidawnejwodpowiednichwa-
runkach.Czypotrafimyuwolnićsię,słuchającnp.utworówChopinawfil-
harmonii,odnarzucającychsiępodczasichodbioruskojarzeńzbanalnymi
piosenkamiwykorzystującymiichfragmentyjakowątekmuzycznyalbo
reklamami,wktórychsłużyłyonejakoilustracjadźwiękowa?Czypotra-
fimyuchwycićtożsamośćoryginałuMonyLisypoobejrzeniumnóstwajej
reprodukcjiwydrukowanychnakoszulkach,kubkachitp.?Ciekawe,żeta-
