Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wykonawczymiodbiorczym,należywidziećjakoczynniknieobojętnywo-
becmodeluspacjalnegoowegodramatu/teatru,zktóregobogatejwkon-
sekwencjeinterpretacyjneizłożonejnaturywybierzemyzkonieczności
aspekty„przedinterpretacyjne”,historycznejrekonstrukcjifizykalnegowy-
miarumiejscagry.
Przyjrzyjmysięzatem,jakąprzestrzeniągrydysponowałaktorsowi-
zdrzalski,jakjąorganizował?Kształtscenysowizdrzalskiejdługobyłdys-
kutowany(hipoteząBudzykabyłascenasymultaniczna,Żwirkowskaza-
proponowaławozyipomostnatlearchitekturyrynku).Ostatecznie
szczęśliweujawnienietekstuKomedyjioSzołtysie,dziękidokładnejinforma-
cjiwpisanejwdidaskalia,któraoświetliłaproblemdotyczącyipozostałych
utworówcałejtejgrupy,pozwoliłoLewańskiemuwsposóbnajbardziej
wiarygodnyzrekonstuowaćprzestrzenneczynnikimiejscagry.Uczony
nazwałtenteatrizbowym-skorokaprysysurowejaurywnaszejsferze
klimatycznejzapędzaływędrownychkomediantówprzezwiększącześć
rokupoddach(karczmybądźchałupyczydworunawet,wktórychizba
wspólnazwanaświetlicą,będącałącznikiemmiędzydwomaskrzydłami
budowliwyposażonabyławwejściazdwustron).Rekonstrukcjęopatrzył
Lewańskinastępującąnotąoceniającą:teatrtoascetyczny,aleoryginalny
iśmiały(odwołującysiędowyobraźniwidza)43.Wizbiesiedzieliwidzowie,
wchodziliwszyscyaktorzyisiadali„nastronie”(np.PrologKomediioSzoł-
tysie…:„Każcieimsiedzieć[komedyjantom]”).Zaczynasięprzedstawienie:
„Magisternaprzódpowstanie[...].Gospodynisiędzieustołu,Magister
zKantoremdoniejprzydą”(Komediarybałtowskanowa).„Odejdąodstołu,
zasiędzieExaminator”(KomediaoSzołtysie…).Stółsłużyćmożedogry
wkarty,zapisywaniakredą,waleniakosturem,byprzywołaćtowarzystwo
doporządku(Mięsopust),nastół...kapiezdziurywdachudeszcz(Rybałt
starywędrowny)!Oryginalne,własnerozwiązaniesukcesywnościpolegało
bowiemnatym,żeakcjatoczyłasięwłaśnieustołu,naktórymzmieniały
sięwraziepotrzebyrekwizytymarkującezmianęmiejsca(np.obrusikrzyż
orazksięgiprzenosząakcjędocerkwi(KomediaoSzołtysie…).Postaci,które
ruszająwdrogę,nawędrówkę,„przechadzająsię”poizbie(np.Komedia
rybałtowskanowa).Nadchodzącychbohaterówzapowiadano„wyglądaniem
przezokno”(możeodgrywanewstronęwidzów?).Rekwizytyodstawione
„nastronę,dokąta”(np.cepywKomediirybałtowskiej…)podtrzymywały
napięteoczekiwaniewidzów,kiedyzostanąużyte.Byłoi„zascenie”,skoro
Prolog„naprzódwynidziedoizby,inszepersonywsienizostaną”(Komedia
oSzołtysie…).Kiedyindziejszamoczącesiędiabłyodgrażałysię:„wnetna
sobiewyjedziemy,wynidźwadosieni”,poczymobjaśniadidaskalion:„wy-
___
___
___
___
___
___
___
___
43Lewański,Dramatiteatr...,s.374-377.Śmiałośćtawyrażasięraczejwfunkcjonalnejor-
ganizacjistosunkuaktoraiwidza.
-30-
