Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
RozdziałI
politycznegoiwytworzeniesystemu:democratura-charakteryzującegosiędemo-
kratyzacją,alebrakiemliberalizacji?3Wartozauważyć,żezdaniemPiotraSztomp-
kiteoretycznekoncepcjerewolucjiwywodząsięzdwóchtradycjiintelektualnych:
historiozoficznejisocjologicznej.Wedługtradycjihistoriozoficznejrewolucjajest
opisywanazperspektywyzewnętrznej,nwkontekściedługotrwałegoprocesuhisto-
rycznego,jakoistotnezerwanieciągłościdziejowej;radykalnezaburzenie«logiki»,
«kierunku»czydotychczasowego«sensu»dziejów”4.Zwracasiętuuwagęnaproces
ifundamentalnyprzełom.Zkoleitradycjasocjologicznapatrzynarewolucjęjakona
nkompleksprocesówwewnątrzspołecznych,dokonującychsięzasprawąmasowych
ruchówspołecznychiprowadzącychdoprzekształceniapodstawowychstruktur
społecznych”5.Dostrukturtychmożnazaliczyćukładyklasowe,hierarchięwładzy,
stratyfikacjęspołeczną.Rewolucjawtymwypadkutraktowanajestjakomecha-
nizmoddolnychinicjatyw,jakoprzeobrażeniaspołeczeństwadziękiaktywnościjej
członków.ZdaniemSamuelaP.Huntingtonanrewolucjajestszybką,fundamentalną
igwałtownązmianąwewnętrznąwdominującychwartościachimitachspołeczeń-
stwa,wjegoinstytucjachpolitycznych,strukturzespołecznej,przywództwie,polity-
cerządu”6.EdmundWnuk-Lipińskiprzekonujenatomiast,żenajbardziejradykalną
zmianąspołeczną,wwynikuktórejnastępujecałkowitezastąpieniestaregoustroju
nowym,nazywasięzazwyczajrewolucją7.PlinioCorreadeOlivieiraprzezpojęcie
nrewolucja”rozumieruch,któryzmierzadozniszczeniaprawowitejwładzylubpo-
rządkuizastąpieniaichnieprawowitąwładząlubstanemrzeczy8.Czywprzypadku
Ukrainymożemymówić,żeprawowitawładzazostałazastąpionaprzeznieprawo-
witą?DoUkrainyprawdopodobnielepiejprzystajeteoriarewolucjiPiotraSztompki:
nSocjologicznepojęcierewolucjiodnosisiędoruchówspołecznychstosującychlub
grożącychużyciemprzymusuiprzemocyprzeciwkorządzącymwceluwymuszenia
zasadniczychitrwałychzmianwspołeczeństwie”9.Aleionanieoddajewpełnizło-
żonościukraińskiegondoświadczeniarewolucyjnego”.Najbardziejadekwatnąteorią
rewolucji,którąmożnazastosowaćwobecUkrainy,jestteoriaAlexis’adeTocqueville,
którąmożnazawrzećwsłowach:najczęściejdziejesiętak,żelud,którybezsłów
3
P.C.Schmitter,Zagrożenia,dylematyiperspektywykonsolidacjidemokracji,[w:]Studianad
systememreprezentacjiinteresów,t.3:Narodzinydemokratycznychinstytucji,red.J.Hausner,
AkademiaEkonomicznawKrakowie,FundacjanPolskaPraca”,Kraków1995,s.45-46.
4
P.Sztompka,Socjologia.Analizaspołeczeństwa,wyd.Znak,Kraków2005,s.541.
5
6
Tamże.
S.P.Huntington,Politicalorderinchangingsocieties,wyd.YaleUniversityPress,NewHaven
andLondon1968,s.264.
7
E.Wnuk-Lipiński,Socjologiażyciapublicznego,wyd.Scholar,Warszawa2005,s.20.
8
P.CorreadeOliveira,Rewolucjaikontrrewolucja,wyd.Arcana,Kraków2001,s.57.
9
P.Sztompka,Socjologiazmianspołecznych,wyd.Plus,Kraków2002,s.281.
