Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Reformysystemówspo∏eczno-gospodarczychnaszczeblukrajowym
samymczasiePKBmalałprzyjednoczesnymwzrościewydatkównazasiłkisocjalnedla
bezrobotnych.Deficytbudżetupaństwasięgnął12%PKB.
Jakdotegodoszło?Dlaczegoszwedzkagospodarkazałamałasiętaknagle?Bezpo-
średniąprzyczynąkryzysubyłapolitykainflacyjnalatosiemdziesiątychiusiłowanie
utrzymaniastałegokursuwalutowegowobliczukryzysupostroniekosztów.Przynio-
słotonagłykoniecinflacji.Obronawalutykrajowejwymagałatakżeostregowzrostu
stópprocentowych,którewszczytowym,choćkrótkotrwałymmomencieosiągnęłynie-
słychanypoziom500%.Reformapodatkowaw1991r.,ograniczającamożliwośćodlicza-
niapłatnościodsetekjakokosztówuzyskaniaprzychodu,wpołączeniuzewzrostem
stópprocentowychzagranicąispadkieminflacjioznaczały,żerzeczywistastopapro-
centowapoopodatkowaniudramatyczniewzrosła.Tenefektskutecznieprzerwałspi-
ralęhossynarynkunieruchomościpóźnychlatosiemdziesiątychidoprowadziłdokry-
zysufinansowegoirynkunieruchomości,któryzagroziłwieluwiększymbankom
szwedzkimwidmemniewypłacalności.
Pozaniechaniuprzezrządobronywłasnejwalutyiprzyzwoleniunaupłynnienie
kursukoronywlistopadzie1992r.sytuacjazaczęłasiępoprawiać.Politykaniskiejin-
flacjizostałapodtrzymanazapomocąustaleniaceluinflacyjnegoBankuCentralnego
napoziomie2%.Politykataokazałasiętakudana,żeSzwecjanadalstosujepłynnykurs
walutowy,aBankCentralny,któryobecniejestniezależny,wdalszymciąguutrzymu-
jeswójcelinflacyjnynapoziomie2%,zzachowaniempasmawahań–1i+1%.Wre-
ferendumw2003r.szwedzcywyborcyopowiedzielisięprzeciwkoprzystąpieniudo
strefyeuro.
Wrazzpłynnymkursemkoronyrozpocząłsięokressilnegowzrostunapędzanego
przezeksport.Rządpodjąłtakżezdecydowanąpolitykęeliminacjideficytubudżetowe-
gopoprzezpołączeniecięćwydatkówipodwyżekpodatków.Wnastępującejpotymde-
kadziedeficytzostałzlikwidowany,stopadługupublicznegodoPKBzostałaostro
zmniejszonaiwydatkipaństwaspadłydookoło53%PKB.WzrostPKBwlatach
1994–2004byłwyższyodśredniejwOECD,wynosząc2,9%wobec2,8%wOECD,nato-
miastwzrostPKBwprzeliczeniunamieszkańcawynoszący2,6%byłwyższynawetniż
wStanachZjednoczonych,gdziewskaźniktenwynosił2,1%.
Niemniejjednakniewszystkowyglądałotakoptymistycznie.Bezrobocieniespadło
dowcześniejszegoniskiegopoziomu.W2005r.zarejestrowanebezrobociewynosiło
5,9%,a„całkowite”bezrobocie,zuwzględnieniemosóbobjętychprogramamiaktywiza-
cjirynkupracy,wahałosięwokół8,5%.Równieżczaspozostawaniabezpracyjestbar-
dzodługi,takwięcproblembezrobociawSzwecjiobecniewznacznejmierzeprzypo-
minasytuacjęwpozostałychkrajachEuropy.
MimoszybkiegowzrostupowyjściuzkryzysuSzwecjanieosiągnęłapoprawyswo-
jejpozycjipodwzględemrealnegodochodunajednegomieszkańca,skorygowanego
oparytetsiłynabywczej(PPP),wśródpaństwOECD.Realnydochódnamieszkańca
