Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
BARTOSZSOBOTKA
Dlategoteżstrukturaliściuważali,żeprzyczynąróżnicwrozwojujestpostęp,będący
podstawąrewolucjiprzemysłowej.Wgospodarkachcentrumrozwijałysięprężniete
gałęzie,którewytwarzałydobrainwestycyjne.Rosłoznaczeniekapitałuinowoczes-
nychtechnologii.Natomiastperyferia,czylikrajerozwijającesię,charakteryzowała
niespójnośćgospodarcza.Wpaństwachtychpomimoistnieniasilnychsektorów
nowoczesnych,przedewszystkimwydobywczych,ukierunkowanychnaeksport,
podstawowymsektoremgospodarkipozostawałorolnictwo15.Innącechąperyferii
byłoto,żezuwaginawysokąstopęprzyrostunaturalnegopłacepozostawałyna
takimsamymniskimpoziomie,pomimodziałaniamechanizmurynkowegopole-
gającegonatym,żewrazzrozwojemnowoczesnychobszarówgospodarkipowinna
zwiększaćsięefektywnośćpracyorazpowinnywzrastaćzarobki16.
Dopełnieniemtejkoncepcjibyłozakwestionowaniesamoregulacjirynku,która
wedługklasycznegopodejściamiaławywoływaćprawidłowąalokacjęczynników
produkcjiipodziałnakładównarozwójgospodarki17.Receptąnatakistanrzeczy-
wedługprzedstawicielitejszkoły-byłodokonaniegłębokichzmianstrukturalnych
wkrajurozwijającymsię,polegającychnacałkowitymprzestawieniugospodarki
zsektorówzacofanychnasektorynowoczesne,abywkonsekwencjiwyeliminować
importdóbrztychsektorów.Realizacjatakiejstrategiirozwojuwymagałaużycia
nierynkowegonarzędzia,jakimjestograniczenieswobodnegooddziaływaniame-
chanizmurynkowegocenwwymianiezmetropoliami.Wkonsekwencjirozwój
jednegosektorapowinienoddziaływaćnainneobszarygospodarki,przyczyniając
siędoichwzrostuiunowocześnienia.Brakzaufaniadofilozofiiopartejnamecha-
nizmierynkowymprzejawiałsięingerencjąpaństwajakogłównejsiłysprawczej
zmianstrukturalnych,przedewszystkimzwykorzystaniemnarzędziplanowania,
atakżejakozarządcyiuczestnikarynkuwniektórychsektorach18.
Założeniakoncepcjistrukturalistównieprzyniosłyspodziewanychefektów.
Przedewszystkimdlatego,żeprzedstawicieletegonurtubadalitylkogospodarkę
wkrajurozwijającymsięodstronypodażowo-produkcyjnej,pomijająccałkowi-
ciestronępopytowo-konsumpcyjną.Efektembyłopominięciefunkcjirynku,na-
turalnegoregulatoragospodarki,zastępującplanowaniemprzezpaństwolub
ingerencjąwmechanizmrynkowy.Głównezarzutywobecplanowaniadotyczyły
upolitycznieniadecyzjiurzędnikóworazbiurokracji.Natomiastwynikiemingeren-
cjipaństwawgospodarkębyłopowstaniepaństwowychprzedsiębiorstw,będących
źlezarządzanymipodmiotaminiegenerującymidochodówaniwartościdodanej
dlagospodarkinarodowej19.
15R.Prebisch,Acritiqueofperipherialcapitalism,nCEPALReview”1976,nr1,s.21-42.
16W.A.Lewis,Tetheoryofeconomicgrowth,Allen&Unwin,London1960,s.333.
17Ibidem,s.74-78.
18Ibidem,s.376-419.
19Z.Krasucki,Współczesneteorierozwojukrajówgospodarczosłabiejrozwiniętych,Uniwersytet
Gdański,Gdańsk1996,s.62.