Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EkonomiarozwojunaprzełomieXXiXXIwieku
23
2.2.2.Szkołazależności
Najważniejszymelementemtejteoriibyłozałożenie,żezacofaniekrajówrozwi-
jającychsięniewynikazestopniarozwojuczynnikówgospodarczych,społecznych
lubpolitycznych,alejestefektemdominacjipotęgkolonialnychiichimperialnejpo-
lityki
20
.Innymisłowy,docharakterystykidwubiegunowościświata,zdefiniowanego
przezstrukturalistówjakoasymetrycznepowiązaniawhandlumiędzynarodowym,
wywołująceasymetrycznypodziałkorzyścipłynącychdokrajówrozwiniętych,
przedstawicieleszkołyzależnościdodalizałożenie,żetakisystemtrwaleuzależnia
krajezacofaneodkrajówrozwiniętychzpowodudominacjiiekonomicznegowy-
zyskukrajówcentrum.
Wramachtegonurtuistniałowielepodejść,częstobardzoróżniącychsięod
siebie.Przedstawicielejednegoskrzydła-radykałowieuważali,żekapitalistyczny
systemwfazieimperialnej,poszukującnowychrynkówzbytuinowychobszarów
dlazysku,byłodpowiedzialnyzaasymetrycznyobrazświata.Powiązaniapomiędzy
centrumaperyferiamisprowadzałysiędoprzechwytywanianadwyżkifinansowej
zkrajówubogich.Zgromadzonykapitałwcentrumposzukiwałzkoleinowych
terenówekspansjiwcelugenerowaniadodatkowychzysków,aefektemtakich
powiązańgospodarczychbyłopogłębiającesięzacofaniekrajówrozwijających
się.Przedstawicieletegoskrzydłazwróciliuwagę,żewramachasymetrycznych
powiązańjużniepaństwokapitalistyczneodgrywadominującąrolęwprocesie
pogłębianianiedorozwojukrajówTrzeciegoŚwiata,aponadnarodowekorporacje,
którychpodstawowymcelemjestmaksymalizacjazysku.Natomiastrolapaństworaz
organizacjimiędzynarodowych,takichjakMiędzynarodowyFunduszWalutowy
iBankŚwiatowy,jestpomocniczaiwspierającawtymaspekcie.Dowodemnato
miałobyćnarastającezadłużeniekrajówrozwijającychsię21.
Radykalizmtegoskrzydławyrażałsiętakżewpostulowanychdrogachwyjścia
ztakiejsytuacji.Drogątąbyłarewolucjarobotniczo-chłopskazmierzającadoustano-
wienianowegoporządkuwzakresiepodziałuwłasnościziemiikapitałuopartegona
netosiewspólnejpracy”
22
.Dziękitakimzmianom,jakwprowadzenieprogresywnego
podatkuoddochodu,eliminującegobezsensownąkonsumpcję,skierowanienad-
wyżkifinansowejburżuazji(klasyśredniejiprzedstawicielibiznesu)nainwestycje
produkcyjneorazaktywnewłączeniesiępaństwawprocesprzebudowyirozwojugo-
spodarkipoprzezzarządzanieirozwijanieprzemysłuopartegonaprzedsiębiorstwach
państwowychkrajerozwijającesięmiaływejśćnaścieżkęwzrostugospodarczego
23
.
20
S.C.Chew,R.Denmark,Teunderdevelopmentofdevelopment:essaysinhonorofAndreGunder
Frank,SagePublications,TousandOaks1996;E.Nafziger,EconomicDevelopment,op.cit.,s.145.
21E.Nafziger,EconomicDevelopment,op.cit.,s.86.
22
P.A.Baran,Tepoliticaleconomyofgrowth,MonthlyReviewPress,NewYork1957,s.163-170.
23Ibidem,s.205-219.
