Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DorotaMerecz-Kot
22
zauważyłKardiner?Wskazałnawystępowanieutrzymującychsięobjawów
wzmożonegopobudzeniaizaburzeniawobrazieJa.Opisałobjawynawracania,
równieżwpostacikoszmarnychsnówotematycezwiązanejzurazem,poczucie
daremnościjakichkolwiekwysiłków,codziśnazwalibyśmyskróceniemper-
spektywyżyciowej,atakżepoczuciewyobcowaniaiwycofywaniesię.Kardiner
zauważałupacjentówidyskutowałwswojejpracyrównieżobjawysomatyza-
cyjne.Zwracałuwagęnamechanizmydysocjacyjne(tamże).Wjegozapiskach
możemydostrzecidee,któreznaczniepóźniejzaowocowałyrozwojemdojrza-
łychteoriiPTSD,takichjakkoncepcjaemocjonalnegoprzetwarzaniatraumy
(FoaiKozak,1986),dotyczącechoćbygeneralizacjidoświadczeńtraumatycz-
nychiroliczynnikówspustowychwpodtrzymywaniupatologicznychobjawów.
Coważne,Kardinerdobitnietwierdził,żepodrozmaityminazwamiużywanymi
doopisuobjawówzwiązanychztraumązarównożołnierską,jakicywilnąkryje
siętasamajednostkachorobowa-psychoneuroza.Wydajesię,żebyłtopierw-
szyznaczącygłosnawołującydokrytycznejrewizjiiintegracjiróżnychbadań
ipodejśćteoretycznych.
NapracachKardinerabazowałaarmiaamerykańska,wprowadzającproce-
durywspieraniażołnierzydoświadczającychstresubojowegowtrakciedzia-
łańnapolachbitewIIwojnyświatowej.Mimopoczątkowejwiarywczynniki
warunkująceodpornośćicałkowitypowrótdozdrowiastraumatyzowanych
wwalkachżołnierzycorazbardziejoczywistystawałsięfakt,żenawetczłon-
kowienajbardziejelitarnychjednostekmogądoświadczyćpsychicznegoura-
zu.WpierwszychlatachIIwojnyświatowejliczbaprzypadkówwystąpienia
problemówpsychicznychwśródżołnierzybyłao300%wyższaniżwokresie
Iwojnyświatowejitomimoznacznieostrzejszychkryteriówdiagnostycz-
nych(Figley,1978).Uprawie40%znichobjawybyłyznaczące(Instituteof
Medicineś,2010).DoświadczenieHolokaustu,ludobójstwainiewoliwojen-
nejzwróciłoteżuwagęnastanpsychicznyocalałych.Coprawda,pierwsze
doniesieniadotyczącezdrowiapsychicznegojeńcówwojennychpochodzą
jużzlat20.i30.XXwieku.NaprzykładlekarzezeZjednoczonegoKrólestwa
badalibrytyjskichżołnierzyinternowanychwSzwajcariiiopisalizespółspe-
cyficznychobjawówocharakterzeneurastenicznym,którynazwalichorobą
drutówkolczastych(barbedwiredisease;JonesiWesseley,2010).Niemniej
totragicznedoświadczenieIIwojnyświatowejdałoasumptdosystematycz-
nejeksploracjipsychologicznychskutkówuwięzieniawobozachzagłady.
Zaczętobadać,analizowaćidebatowaćzarównonadmechanizmamiprowa-
dzącymidopojawieniasięiutrzymywaniaobjawówpsychopatologicznych
(np.Eitinger,1961;Leśniak,Mitarski,Orwid,SzymusikiTeutsch,1961;Ni-
remberski,1946),jakinadprocesamiułatwiającymiprzetrwaniewtakeks-
tremalnychwarunkachorazprowadzącymidozachowaniazdrowia(Antono-
vsky,1979;Frankl,2020).Wartozauważyć,żewielebadańprowadzonych
