Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
25
iprzeciwności.Ichistnieniepociągazasobąrównieżpojawieniesiędystopijnego
horyzontu,scenariuszamożliwejkatastrofy44.Choćdiagnozy,wrogowieiwska-
zywaneprzeszkody,czywreszciewizjepożądanejprzyszłościmogąznaczniesię
różnićwprzypadkuposzczególnychopcjipolitycznychiideologicznych,tosama
logikanowoczesnegodyskursupozostajepodobna.Kluczowąrolęwjejramach
odgrywaprzeszkoda(lubprzeszkody),której/ychistnienieuniemożliwiazmate-
rializowaniesięutopijnejwizji45.
Woparciuotępodstawowąstrukturęjestmożliwegenerowanieróżnych,czę-
stowzajemniesprzecznychiwykluczającychsięprojektównowoczesnejzmiany.
Momentypolitycznegoispołecznegoprzemieszczenia,zachwianiafundamentów
dotychczasowegoporządku-podobnedotych,którepoddanoanaliziewniniej-
szejksiążce-szczególniesprzyjająformułowaniunowoczesnychwizjiiskłaniają
dopolemik.JakzauważyłReinhartKoselleck,epokanowoczesnajestnaznaczona
separacjąprzestrzenidoświadczeniaihoryzontuoczekiwań46.Przyszłość,która
zdajesięnadchodzićniejestjużbezpośredniozakorzenionawwiedzy,jakiej
dostarczaprzeszłość.Tymsamympodważonazostajeoczywistośćtego,coist-
niejeobecnie,rodząsięróżnekoncepcjeruchunaprzód,dynamiczneideeczasu
iwyobrażenianatematprzyszłości.Wobectegokonkretnedyskursymiejskiej
nowoczesnościmożnapostrzegaćjakozłożonekonstrukcje,zawierającezałożenia
dotycząceczasu,przestrzeni,wspólnotyorazporządku,ajednocześnieniosąceze
sobąwyobrażeniaoichwzajemnychstosunkachihistorycznejdynamice.Wko-
lejnychrozdziałachniniejszejksiążkiprześledzonowięczmieniającesięsposoby
myśleniaonowoczesności,mającnauwadzeprzedewszystkimtewymiary.
Różnorodnepróbystworzeniaprzekonującychnarracjidotyczącychwyzwań
stojącychprzednowoczesnymmiastemmogąbyćrównieżpostrzeganejako
-historyczniezmienne-wyobrażenianatematprzyszłości,lubteż-abyużyć
określeniaKosellecka-nprzeszłeprzyszłości”47.Choćzwykleokazywałysięone
tylkoniezrealizowanymipragnieniami,tojednaknależypamiętać,żewspo-
sóbbezpośrednikształtowałyrzeczywistedziałaniahistorycznychaktorów48.
44
J.Glynos,D.Howarth,LogicsofCritical…
45
Szerzejnatentemat:A.Zysiak,Thedesireforfullness.Thefantasmaticlogicofmoderniza-
tiondiscoursesattheturnofthe19thand20thcenturyinŁódź,UPraktykaTeoretyczna”2014,
nr3(13),s.41-69.
46
R.Koselleck,FuturesPast:OntheSemanticsofHistoricalTime,trans.K.Tribe,NewYork
47
48
2004.
Ibidem.
G.Minois,GeschichtederZukunf:Orakel,Prophezeiungen,Utopien,Prognosen,Düsseldorf
1998;L.Hölscher,WeltgerichtoderRevolution:protestantischeundsozialistischeZukunfs-
vorstellungenimdeutschenKaiserreich,Stuttgart1989;idem,DieEntdeckungderZukunf,
FrankfurtamMain1999;P.S.Fisher,FantasyandPolitics:VisionsoftheFutureintheWeimar
Republic,Madison1991;R.Graf,DieZukunfderWeimarerRepublik:KrisenundZukunfsan-
eignungeninDeutschland1918-1933,München2008.
