Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Wprowadzenie
sądząc,żeistniejeidealnywzorzecnowoczesnegospołeczeń-
stwadlacałejludzkości”32.
Wieleaspektówrzeczywistościspołecznejwymykasięanali-
ziewbadaniachograniczonychdohistoriinr1lubjestwnich
błędnieodczytanych.Nieodczytanieznaczeńspołecznychczy
teżichniewłaściwainterpretacjamajązperspektywypoznaw-
czejnegatywnywpływnaoglądsytuacji.Uwagategorodza-
juodnosisięwszczególnościdotychbadań,któredotyczą
bezpośredniopodstawingerencjiwprawaiwolnościobywa-
telskie.Jeślibadania,zgodniezterminologiąChakrabarty’ego,
wramachhistoriinr1,wtymzwłaszczaanalizyekonomicz-
ne,mogądostarczaćwystarczającejwiedzynapoziomieanaliz
statystycznych,dotyczącychnp.określonegorodzajuprodukcji
czyhandlu,inaczejwyglądatowanalizachuzasadniających
określonytypograniczeńprawiwolnościczłowieka.Wtym
wypadkuustalenieprawidłowościwramachhistoriinr1bez
jejodniesieniadokontekstubadańwramachpodejśćzalicza-
nychprzezniegodohistoriinr2niewystarcza.Badacznie
jestbowiemkreatoremrzeczywistości,którąbada.Pominięte
wskutekzaniechaniastudiówhistoriinr2elementyrzeczy-
wistościspołecznejnieprzestająoddziaływaćdlatego,żeba-
daczichnieuwzględnia.Prawidłowośćwsensiestatystycz-
nympewnychstanówizmianspołecznychniemożezper-
spektywyprawjednostkiautomatycznieuzasadniaćokreślonej
interwencjiwstosunkudoindywidualnieoznaczonegoadre-
sata.ZwracałnatouwagęjużwpołowieXIXw.jedenzczoło-
wychtwórcówstatystykikryminalnej,AdolpheQuételet,ijak
słuszniepodkreślaSeánMcConville,pozostajetojeszczebar-
dziejaktualnewewspółczesnychwarunkachustrojowych33.
Odmiennestanowiskozasadniczozmieniłobyrelacjemiędzy
32Cytatzwywiadu,jakiegouczonyudzieliłnGazecieWyborczej”zokazji
nadaniamutytułudoktorahonoriscausaUniwersytetuWarszawskiego26paź-
dziernika2005r.,por.ShmuelEisenstadt,Nowoczesnośćmawieletwarzy,nGa-
zetaWyborcza”,5–6XI2005,s.19.Szerzejpor.tenże,Utopiainowoczesność.
Porównawczaanalizacywilizacji,tłum.AdamOstolski,OficynaNaukowa,War-
szawa2009.
33Por.SeánMcConville,Thenecessityofchance,w:TheUseofPunishment…,
s.253–254.AdolpheQuételetmiałwpływnauwzględnieniekwestiistatysty-
kikryminalnejjużwczasiepierwszegokongresustatystycznegowBrukseli
w1853r.(por.JeanPinatel,PierreBouzat,Traitédedroitpénaletdecriminologie,
t.3:JeanPinatel,Criminologie,wyd.2,Dalloz,Paris1970,s.45).
