Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
илиМосковскуюкооупотреблениюоучащихсяязыкамосковскагоz1706roku,
zawierającydialogiibezbłędnieoznaczoneakcentywyrazowe.Wniektórychpolskich
szkołachrosyjskijakoprzedmiotnadobowiązkowypojawiłsięw1782roku.Wczasach
niepodległościnienauczanotegojęzyka.Pierwszymiuczniamipobierającyminaukę
rosyjskiegobyligłówniesynowieszlachtyimieszczaństwaniepolskiegopochodzenia.
WdobieKomisjinadEdukacjąMłodziSzlacheckiejDozórMającejwwołyńskimPo-
czajowiew1778rokuwyszłaspodprasydrukarniojcówbazylianówpierwszaprze-
znaczonadlaPolakówGramatykarossyjskaautorstwaK.Ł.O.J.A.,pisarzaMikołaja
Lubowicza,zaopiniowanaprzezAdamaCzartoryskiego,którybyłzwiązanyzeKresa-
miWschodnimiRzeczypospolitej(Cieśla1974:128-129;Jurek2007:14).Byłtozara-
zemjedynypodręcznikwokresiezaborówmającynaceluwyłączniekształceniejęzy-
kowe;publikacjaniezawierałażadnychdialogówanitekstów(Cieśla1974:128-129).
Wmiarępostępurusyfikacji,aszczególniepopowstaniustyczniowym,naterenach
przyłączonychdoCesarstwaRosyjskiegojęzykrosyjskistałsięnarzędziempomocni-
czymwrealizacjipolitykicaratu,językiemurzędowymiwykładowymwszkolnictwie
wszystkichszczebli.NaprzełomieXVIIIiXIXwiekuwedukacjidużąrolęodgry-
wałoduchowieństwo,zwłaszczazakonne.SpecyficznasytuacjapanowałanaKresach.
ŚrodowiskoduchownychKościołarzymskokatolickiegodziałającychnaniwieszkol-
nictwawtzw.guberniachzachodnichimperium(naKresachWschodnichRzeczypo-
spolitej)zmotywowanebyłodoszerszegozainteresowaniajęzykiemrosyjskim.Stanęli
onibowiemnprzedkoniecznościąbezpośredniegokontaktuzjęzykiemŁomonosowa,
Dierżawina,atakżezestylemurzędowymcarskichukazówirozporządzeńadmini-
stracyjnychorazpoetykąpiśmiennictwareligijnego”(Wołczuk1992:2009).
WXIXstuleciustworzonojużzapleczedydaktycznewzakresienauczaniajęzyka
rosyjskiego;zaczęłyukazywaćsięelementarze,podręczniki,gramatyki,wypisy,słow-
niki,tłumaczenia.Światłodzienneujrzałynastępującepomoce:wPoczajowiew1809
roku-obszerna365-stronicowaGrammatykajęzykarossyyskiego.Dlaużytkumłodzi
polskieywGymnazyumWołyńskiém(=Грамматикароссийскагоязыка:въпользу
польскагоюношествавъBолынскойГимназии)MichałaButowskiego,wWilnie
w1810rokunakłademJózefaZawadzkiego(wyd.2:Wilno1811)-Grammatykaję-
zykarossyyskiegodlamłodziszkolneynapisanaprzezJanaPiotraDworzeckiegoBoh-
danowicza,wWilniew1809roku-Wypisyjęzykarossyyskiegotegosamegoautora,
aw1819rokuweWrocławiuwDrukarniWilhelmaBogumiłaKorna-Praktyczna
rossyyskagrammatykazwypisamizróżnychrossyyskichautorowisłownikiemzapomo-
cąktóréynowymłatwymsposobémiwkrótkimczasieporossyyskugruntownienauczyć
sięmożnaułożonaprzezIanaHeymiprzełożonadlaużytkuPolakówpodługostatniéy
poprawnéyipowiększonéyedycyiprzezM.Grodzickiego.
Pojawiłysięteżprzekładygramatykzjęzykówzachodnioeuropejskich,m.in.Wy-
pisyzautorówrosyjskichdlapoczynającychsięuczyćjęzykarosyjskiegoPiotraOstrow-
skiego,wydanewWilniew1819roku(kolejneWypisybyłypomnożonegrammatyką
iprawidłamiprozodyi,nakońcusłownikrossyysko-polskiwyrazówznajdującychsię
wtéjksiędze,wyd.2:Wilno1820),Ch.Ph.Reifagrammatykarossyyskadlaużytku
cudzoziemcównapisana,przełożonazfrancuskiegoięzykaipotrzebnemidodatkamido
użytkuPolakówzastosowanaprzezAntoniegoBolesławaHlebowicza,wydanarównież
wWilniew1823roku.NiemalżerównolegleOstrowskiobwieściłdrukiemwiększą
31
