Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
SławomirGodek
Analizapowyższychprzepisównasuwaodrazupewnewątpliwościzwią-
zanezpraktyką,awszczególnościzszansamiskutecznegodowiedzeniakłu-
sownictwanacudzymterenie.Zjednejstronymamybowiemstanowczyzakaz
polowanianacudzymterytorium,zdrugiejnatomiastwolnośćdalszegoprowa-
dzeniapogonizazwierzemnacudzymgruncie1itonietylkouprzedniozra-
nionym.Takieujęciemogłopozostawiaćszerokiepoledonadużyć,tymbar-
dziej,że1jaksłuszniepodnosiłaAgnieszkaSamsonowicz1nZmniejszający
sięwrazztrzebieżąpuszczzwierzostanstawałsięcennymprzedmiotemwza-
biegachozwiększeniedóbrziemskichiichprzynależności.Wewzajemnych
stosunkachposiadaczyziemizaczęływięcnatlełowówpowstawaćkonflikty,
którychnarastającaczęstotliwośćrodziłanapewnopotrzebęutrwalonychna
piśmieregulacjiprawnych”30.
Wydajesię,żeiStatutlitewskiz1529rokuzdradzałtendencjędoograni-
czeniamożliwościwystąpieniawpraktycesytuacjispornych,będącychzarze-
wiempotencjalnychkonfliktówitotam,gdzieznaturyrzeczymogłysięone
pojawiaćnajczęściej.ObfitymichźródłembyłyznanewcałymWielkimKsię-
stwieLitewskimnadługoprzedStatutamitzw.wchodydopuszcz31.Wmiarę
intensyfikowaniasięgospodarkileśnejwpuszczachrobiłosięcoraznciaśniej”.
WXVIwiekukrzątałosięwnichwielubartników,kosiarzyorazbudników
pracującychdlalicznychposiadaczywchodów,wstępówczywrębów.Wzwiąz-
kuztymcorazczęściejdochodziłonatymtledokonfliktów.Wnastępstwie
tegozabieganouhospodaraopotwierdzenieswychprawdowchodów.Zdru-
giejstronyZygmuntStaryiZygmuntAugust,dążącydouporządkowaniago-
spodarkiwpuszczachhospodarskich,staralisięograniczyćwchodyalboje
zlikwidowaćnp.przyokazjiprowadzonejakcjiscalaniapuszcz.nUspokojenie”
puszczhospodarskichniebyłozupełnem.in.ztejracji,żewzdraganosięprzed
zastosowaniemzbytradykalnychśrodków32.Jakozjawiskowtórnewstosunku
dowchodówpowstawałynatomiastwpuszczachostępy,czylijednostkipusz-
30A.Samsonowicz:Łowiectwo…,s.383,385.
31M.Downar-Zapolskij:Gosudarstwiennojechozjajstwo…,s.319in.;P.Dąbkowski:
Prawoprywatne…,s.258,260,262in.;W.Kamieniecki:Rozwójwłasności…,s.30in.;
W.Piczeta:Agrarnajareforma…,s.288in.Por.klasycznąjużpracęH.Łowmiańskiego:
Wchodymiastlitewskich.W:DwadoktoratyzUniwersytetuStefanaBatoregowWilnie.Poznań
2005,s.191147,wktórejomówionoprzedewszystkimgenezęwchodów,ichznaczeniedla
gospodarkimiastorazstosunekwłaścicieligruntówobciążonychdowchodówmiejskich.Wcho-
dynaLitwiesłużyłyoczywiścienietylkoludnościmiejskiej,aleiwiejskiej,takżebojarom.
Przybierałynajczęściejpostaćprawawstępudostanowiącegowłasnośćwielkiegoksięciaalbo
osóbprywatnychlasuczyteżrybołówstwa,myślistwa,bartnictwanacudzychgruntach.Por.
F.I.Leontowicz:Krestjanskijdworwlitowsko-russkomgosudarstwie.nŻurnałMinisterstwa
NarodnagoProswieszczenija”1896,(apriel)s.214,(oktjabr)s.176in.
32ObszernieO.Hedemann:DziejePuszczy…,s.93in.,którym.in.pisałnŻadenzte-
matównaszejpracyniejestwaktacharchiwalnychodzwierciedlonytakbogato,jaktzw.wcho-
dyiwstępydoPuszczy”.Ibidem,s.102.
