Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Zmartwychwaswskrzesimy.FilozofiaNikołajaFiodorowa
godzićśСмертинедолжнобыть-Śmiercibyćniepowinno.
Nigdyinigdzie.Aniwczasieprzyszłym,aniprzeszłymś
Fiodorowwciążpozostajemyślicielemnieznanym.Faktówdziwiwdwójnasób.
Popierwsze,dlatego,żejestontwórcąbardzooryginalnejfilozofii,będącej-obok
koncepcjiWładimiraSołowjowaiFiodoraDostojewskiego-myśląprekursorską
wobecprzypadającegonapierwszedekadyXXwiekurenesansureligijno-filozo-
ficznego,uchodzącegozwyklezaszczytoweosiągnięciecałejrosyjskiejmyśli2.Jego
ideawywarłaponadtowielkiwpływnaliteraturęrosyjskąorazstałasięinspiracją
dopowstaniaosobnegonurtuwłonierosyjskiejfilozofii,nazywanegokosmizmem.
SławomirMazurekjestzdania,iżntrudnowogólezrozumiećrosyjskąkulturę,nie
przyjrzawszysiępostaciFiodorowaijegodorobkowi”3.Podrugie,zastanawiafakt,
żeFiodorowniezdobyłpopularnościdziękiswejzaisteniespotykanejbiografiimy-
ślicielawbezprecedensowysposóboddanegorównieniespotykanejidei.Bodajkaż-
dyadeptfilozofiiwie,żegreckifilozofDiogeneszwykłnocowaćwbeczce,niemal
nikttymczasemniewie,iżrosyjskimyślicielFiodorowprzezwiększośćżyciasypiał
nagołejdrewnianejskrzyni-bezpościeliibezpoduszki,któreuważałzacałkowicie
zbędnąrozkoszśosobliwapostaważyciowainiezachwianawiernośćwłasnejidei
kazałySiergiejowiBułgakowowinadaćmumianonMoskiewskiegoSokratesa”4.
StosunkowosłabaznajomośćkoncepcjiFiodorowajestrównieżmankamentem
recepcjimyślirosyjskiejwPolsce.Jakdotądnieukazałasięwjęzykupolskimmono-
grafianatematjegofilozofii5.Niechcęprzeztopowiedzieć,żemyślautoraFilozofi
wspólnegoczynujestcałkowicieobcapolskiejhumanistyce.Zostaławmniejszym
lubwiększymstopniuprzybliżonawkilkuksiążkach,opublikowanoteżpewnąlicz-
bęartykułównajejtemat.JakopierwszywPolscenarosyjskiegomyślicielazwró-
ciłuwagęRyszardŁużny(miałotomiejscedopiero79latpośmierciFiodorowa!),
2Zob.:S.Mazurek,Rosyjskirenesansreligijno-flozofczny.Próbasyntezy,Warszawa2008,s.5i28.
SwietłanaSiemionowa,niestrudzonabadaczkamyśliFiodorowa,jestzdania,żebyłonnietylkopre-
kursoremrenesansureligijno-filozoficznego,aleinajbardziejkonsekwentnymwyrazicielemjego
naczelnychidei:nFiodorowjestprekursoremrosyjskiegorenesansureligijno-filozoficznegokońca
XIXipoczątkuXXwieku,przyczymjesttwórcątegoodgałęzienia,któreonsamna-
zwałaktywnymchrześcijaństwem[ś].AutorFilozofiwspólnegoczynubyłpierwszym,
azarazemnajbardziejradykalnymiśmiałym(zewzględunapełnięswegoideałuprzezniko-
gopóźniejnieprześcignionym)wyrazicielemgłównych,oryginalnychzałożeńaktywno-chrześ-
cijańskiejmyśli”С.Семенова,Философбудущеговека:НиколайФедоров,Москва2004,
s.499.Cytatywtłumaczeniuautora-M.M.,oileniezaznaczonoinaczej.
3S.Mazurek,Rosyjskirenesansreligijno-flozofczny...,s.45.
4C.Н.Булгаков,Загадочныймыслитель(Н.Ф.Федоров),[w:]Н.Ф.Федоров:Proetcontra.
К175-летиюсоднярожденияи100-летиюсоднясмертиН.Ф.Федорова.Антология,
сост.А.Г
.Гачева,С.Г
.Семенова,Санкт-Петербург2004,ks.I,s.392.
5ZapróbętakiejmonografiimożnapoczytywaćbardzodobrąpracęmagisterskąJuliiŻyliny-
-Chudzik,AktywistycznaeschatologiaMikołajaFiodorowajakopragmatycznaimplikacjajegoantro-
pologii,napisanąpodopiekąnaukowądr.L.AugustynawInstytucieFilozofiiUniwersytetuJagielloń-
skiegow2008roku(pracadostępnajestnastronie:www.filozofiarosyjska.uz.zgora.pl[datadostępu:
22.09.2010].
