Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Międzyoralnościąapiśmiennością:listludowyjakogatunekfolkloru(wariantemigracyjny)
21
bowiemświat,jakstwierdzaWłodzimierzPawluczuk„jestzawszeświatem
wraz—zemną,ponieważsposóbbyciajestsposobembycia-mnie-wświe-
cie”(Pawluczuk1990:14).Zatempisanielistutoczynność„stwarzania”tego
świata,asłowopisanezarównowświadomościnadawcy,jakiodbiorcy
uzyskujestatusszczególny—statusodświętności,sakralności,sytuujesię
pozazwykłym,powszechnymczasem.„Stwarzanie”natomiasttoczynność
mityczna/sakralna,stądreligijnenacechowanieformułpowitalnychipoże-
gnalnychdającychobligatoryjnąrytualnąramękompozycyjnąlistuwynika-
jącązetykietyspotkaniajakoformyzrytualizowanej(Brzozowska-Krajka
1999:84-85).Inwokacjareligijnawformulaturzelistumaswojepodstawy
światopoglądowe—jestoznakąisygnałemtejsamejkonfesjireligijnejadre-
sataiodbiorcy,coodgrywaszczególnieważnąrolęwwarunkachemigra-
cyjnych(opozycjaswój-obcy,czyli„nasi”i„inni”nabieratamzasadniczego
znaczenia).Podstawafilozoficznareligijnegopozdrowieniamaswojeźródło
wważnymzałożeniuludowejpobożności,iż„pierwocinydoBoganależą”
(Brzozowska-Krajka1994:68-106).Wświadomościtradycyjnejczynność
wykonywana„wimięBoże”byłagwarantempomyślności(por.słowiański
mitostwarzaniuświata).
Wlistachemigracyjnych,zwłaszczazkolekcjiW.ThomasaiF.Znaniec-
kiego(dalejskrótTZ),jakiW.Kuli,N.Assorodobraj-KuliiM.Kuli(dalej
skrótK)tentypreligijnegopozdrowienia„słowamiBożymi”,występujący
wniezliczonychwariantach,należałdoobligatoryjnych.Spotykamygo
teżwkolekcjizarchiwum„TatrzańskiegoOrła”(dalejskrótTO),awięc
teżzlat60.ipóźniejszychjakoreligijnytyp„witacki”,występującywdwu
formach—rozwiniętej:np.„Witam[ł]słowamiBożemi—niechbędzie
pochwalonyJ.Ch.iMaryjaMatkaJego,boonajestgodnasłowatego”
(J.Gacek,EndicottNY,18.02.1977),„WitamsięzWamialenierękamijak
tylkoGóralskimikatolickimzwyczajemniegbydziepochwalonyJezusHry-
stus”(J.Toczek,Chicago,3.11.1986)orazskróconej:„Niechbędziepochwa-
lonyJezusChrystusiMariamatkaJego”(W.Gacek,UticaNY,25.08.1976)
bądźtylkonajbardziejpowszechnepozdrowieniechrześcijańskie,uznawa-
neprzeznadawcówlistówzastaropolskie:„NiechbędziepochwalonyJezus
Chrystus”(np.W.Gromada,Ostrowsko1.12.1980;A.Bednarz,Chicago
3.01.1985iin.)lubwpostaciinicjałów;N.B.P.J.Ch.(np.M.Cukier-Jachy-
miak,Chicago17.11.1986).Oilewnajstarszychkolekcjachwystępujeono
obligatoryjniewformulaturzelistów,otylewnowszych,zarchiwumTO,
pojawiasiętylkosporadycznie,wskazującnaichwyraźnieświeckicharak-
ter(tradycyjne,magiczno-religijnemyśleniezastąpionozracjonalizowanym).
Silnaświadomośćnadawcówtegoquasi-spotkania,wktórymnieustan-
niepoziompismakrzyżujesięzpoziomem„słoważywego”wyrażająinne
wzoryformułpowitalnychwskazującenadramatyzacjęsytuacjiwykonaw-
