Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Językwkontekściekultury:czylicodziśznaczymetafora„europejskidom”?
10.Podsumowanie
13
1.Rozbudowanedefinicjekognitywnekonceptów
DOM
iE
UROPA
po-
zwalająszukaćpodobieństw,wyjaśniającychsensmetaforycznegowyra-
żenia„domeuropejski”/„Europajakodom”.Zwielucechprzedmiotu
źródłowego
DOM
metaforawybieraiprzenosinadocelowąEuropętylko
niektórecechy.
2.Podstawąmetaforycznegoprzeniesieniapozaoczywistąwspólną
przynależnościąobukonceptówdokategorii„lokatywności”orazbliskości
wwymiarzeprzestrzennymjestpodobieństwowwymiarzespołecznym:
zamieszkującewEuropienarodymająpozostawaćwrelacjiodpowiadającej
stosunkomwdomurodzinnym.Europamożebyć„rodzinnąEuropą”,jak
wesejuCzesławaMiłosza,ciepłąibezpieczną.Jesttojednakpodobieństwo
postulowane,zgatunku„pobożnychżyczeń”,opartenawyidealizowanym
obrazie„prawdziwego”domu,bodom„normalny”możeodbiegaćodmo-
deluwzorcowego,adom„realny”możewręczbyćjegozaprzeczeniem(jak
wfilmachDomzłyWojciechaSmarzowskiegoczyUpiornydomWilliama
Sachsa).Wzorzecdomuwhaśle„domeuropejski”jestwięcnietyle„dany”,
co„zadany”,jestczymśdorealizacji.
Podobniejestzpodobieństwemfunkcjonalnym,którepolitykinterpre-
towałjakobezpieczeństwomiędzypaństwowe,afilozofjakobycieusiebie,
poczucieosobistejwolności.
Jednakwprocesiemetaforyzacjiuczestnicząteżcechydotyczącefizy-
kalnegowymiaru
DOMU
:Europapodobniejakdommabyć„budowana”na
„fundamentach”,którymiprawaczłowieka,wolnośćidemokracja.Real-
nydommapomieszczenia(„salon”,„kuchnia”,„przedpokój”),ścianyimu-
ry,oknaidrzwi.Tenfizykalnyaspektdomubyłobficiewykorzystywany
wdyskursachoEuropie,wkontekścieprzyjmowanianowychczłonków,
awewspółczesnymdyskursienatematimigrantówsłużycorazczęściejar-
gumentacjiksenofobicznej.Podkreślanajesttacechadomu,którapolegana
Ioddzieleniuodotoczeniaizamknięciu’,postawieniumurówizamknięciu
bram.Dommożestaćsiętwierdzą,FestungEuropa,któraograniczadostęp
obcym,chroniprzedniepożądanymiintruzami.
3.Semantyka
DOMU
iE
UROPY
niesieogromnypotencjałperswazyj-
ny.Obakonceptywieloskładnikoweiwielowymiarowe,coumożliwia
ichelastyczneprofilowanieiotwierapoledladialogu.Otwartośćipodat-
nośćidei„europejskiegodomu”nanegocjacjemaprzytymzasięgponad-
ideologiczny:zarównowduchulewicowym,wmyślhasła,którewroku
1932wysunąłKurtTucholski„EuropaisteingroßesHaus”,aodnowił
MichaiłGorbaczow,jakteżwduchuchrześcijańskim,wmyślwezwania,
któresformułowałpapieżBenedyktXVIwczasiewizytywCzechach: