Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
AnnaWróbel
podziałupracyjestczynnikiemsprzyjającymutrzymaniupokojuwzwiązkuzkosz-
tami,jakiepaństwamusiałybyponieśćnaskutekprzerwaniadotychczasowych
powiązańhandlowych.Konfliktlubnawetjegogroźbamogąbowiemzakłócać
dotychczasowerelacjehandlowe,generującstraty.Potencjalniedużekosztyeko-
nomicznekonfliktówzbrojnychmogązkoleizniechęcaćpaństwaodużyciasiły
wcelurozwiązaniakonfliktówpolitycznych
17
.Dodatkowoniechęćdoużycia
siłymożebyćpochodnąskutecznegolobbinguspołeczeństwa,którekorzystana
wymianiehandlowej.Rozważaniategotypunawiązujądoklasycznegomodelu
handluwujęciuzarównoAdamaSmitha,jakiDavidaRicarda.Ekonomiakla-
syczna,którawyrosłanagrunciekrytykimerkantylizmu,traktujehandeljako
środeksłużącybudowiedobrobytu.Źródłembogactwawtymmodelujestniczym
niezakłóconawymianahandlowa,którapoprzezspecjalizacjęiefektywnewyko-
rzystanieczynnikówprodukcjizapewniadostępdowiększejilościdóbr
18
.Ztego
powodupaństwompowinnozależećnautrzymaniupokojowychstosunków.
KolejnymuzasadnieniemzwiązkumiędzyhandlemipokojemjestDargu-
mentefektywności”,opartynaporównywaniuwzględnychkosztówpozyskiwa-
niazasobówprodukcyjnych.Zgodnieztympodejściemwmiaręrozwojuhandlu
malejezainteresowaniepodbojem,ponieważjesttobardziejkosztownysposób
generowaniawzrostugospodarczego
19
.Wujęciusocjologicznympodkreślasię
natomiast,żehandelprzyczyniasiędozwiększeniakontaktuikomunikacjimię-
dzyspołeczeństwamiróżnychpaństw.Budujeprzeztobardziejkosmopolityczną
tożsamośćtychspołeczności,atymsamymłagodzigenerującekonflikttendencje
dorywalizacjimiędzypaństwowej
20
.
Pracepoświęconerelacjimiedzyhandlemipokojempodejmująrównież
problemzwiązkumiędzywolnymhandlemapokojowymistosunkamimiędzy-
narodowymi.Autorzytychopracowańbudująmodelestatystyczneianalizują
związekmiędzyzwiększaniemwolnościwhandlumiędzynarodowymapokojem
21
(np.PatrickJ.McDonald).Napodstawieseriitestówstatystycznychopracowa-
niatewskazują,iżwolnyhandelwwiększymstopniuniżhandelrealizowany
wwarunkachwymianyograniczonejwpływanaredukcjękonfliktówmiędzypań-
stwami.Wopracowaniachtychzwracasięuwagę,żeprocesliberalizacjihandlu,
jakimiałmiejscepodrugiejwojnieświatowej,byłczynnikiem,któryredukował
ilośćkonfliktówzbrojnychwtymczasie.Analizytepodkreślają,żepoprzezusu-
nięciebarierhandlowychneutralizowanesąposzczególnegrupyinteresówkorzy-
stającezprotekcjonizmu,atymsamympaństwoniemożeliczyćnaichpoparcie
wprzypadkupotencjalnychkonfliktów.Wolnyhandeleliminujezatemnarzędzie
17S.W
.Polachek,Conflictandtrade,DJournalofConflictResolution”1980,Vol.24,
s.55-78.
18E.Koch,InternationaleWirtschaftsbeziehungen,Vahlen,München2006,s.78-92.
19P
.J.McDonald,op.cit.,s.549.Szerzej:R.Rosecrance,Theriseofthetradingstate:Commerce
andconquestinthemodernworld,BasicBooks,NewYork1986.
20Ibidem,s.549.
21Por.ibidem,s.547-57.
