Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Handeljakonarzędziepokoju
17
pozyskiwaniapoparciadladziałańrządu,utrudniabudowaniewewnętrznych
koalicji,wspierającychtakiedziałaniawładzy.
Dobrymprzykłademtegotypurozważańsąpraceteoretykówwymianymię-
dzynarodowejRichardaCobdenaiJosephaA.Schumpetera,którzyzauważyli,iż
zewnętrznekosztyikorzyścizprowadzeniawojnysąnierozerwalniezwiązane
zjejkrajowymikosztamiikorzyściami.Ichzdaniemwojnanietylkopozwala
rozszerzyćwpływydanegopaństwanaareniemiędzynarodowejlubwyeliminować
zagrożeniedlajegobezpieczeństwa,leczrównieżstwarzamożliwościredystry-
bucjidochodóworazwynagradzaniaprzezrządpolitycznychzwolenników,co
pozwalawładzyugruntowaćswojąsytuacjęwewnętrzną
22
.Wolnyhandelzapewnia
korzyściniezorganizowanymgrupom,którezazwyczajwprzypadkukonfliktów
zbrojnychponosząkosztytakichdziałań(wzrostobciążeńpodatkowych),grupyte
ponosząrównieżkosztyprotekcjonizmu.Likwidacjabarierhandlowych-narzę-
dziasłużącegopozyskiwaniupoparciadlarząduzestronywybranychgrup-
służypokojowi,ponieważzyskująnaniejgrupy,któredotychczasponosiłykoszty
działańzbrojnych.Zuwaginaosiągniętekorzyściniebędąonezainteresowane
powrotemdopolitykiagresjizbrojnej.Dodatkowymargumentemzapokojem
jestzwiązanyzwymianąmiędzynarodowąefektwzrostudochodunarodowego,
opartynadziałaniumechanizmumnożnikahandluzagranicznego
23
.
ZgodniezmechanizmemzidentyfikowanymprzezR.CobdenaiJ.A.Schumpe-
tera,wzwiązkuzrozkłademkorzyścizwymianymiędzynarodowejwpaństwach
powinnapojawićsięspołecznapresjanarzeczpokojowejpolitykizagranicznej.
Zgodniezklasycznymmodelemhandluzagranicznegowszystkieosobywspo-
łeczeństwieuczestnicząwdystrybucjidochodówzhandlu.Powinnyonezatem
lobbowaćnarzeczpokojowejpolitykizagranicznej,ponieważtylkotakiedziała-
niarządupozwalajązrealizowaćichceleekonomiczne.Protekcjonizmzapewnia
bowiemkorzyścijedynieniekonkurencyjnymsektoromgospodarki(czyliwybra-
nym),stratyzaśponosząkonsumenci(tj.ogół)
24
.
Dlauzasadnieniazaangażowaniaposzczególnychgrupinteresównarzecz
pokojowejlubagresywnejpolitykiposzczególnychpaństwwkontekściekorzyści
uzyskiwanychzwymianyhandlowejmożnaposłużyćsięrównieżteorematem
sformułowanymprzezWolfgangaFriedrichaStolperaiPaulaAnthony)egoSamu-
elsona.Zgodnieztympodejściemwokreślonychwarunkachistniejeścisłyzwią-
zekmiędzyzmianamicenproduktówazmianamicenczynnikówwytwórczych,
22Szerzej:R.Cobden,ThepoliticalwritingsofRichardCobden,Vol.1-2,WilliamRidgway,
London1868;R.Cobden,Speechesonquestionsofpublicpolicy,Vol.1-2,J.Bright,J.E.Thorold
Rogers(red.),MacmillanandCo.,London1870;J.A.Schumpeter,Thesociologyofimperiali-
sms.InImperialismandsocialclasses,P
.M.Sweezy(red.),trans.H.Norden,A.M.Kelley,The
UniversityofChicagoPress,NewYork1919/1951.
23Mnożnikhandluzagranicznegotoliczbawskazująca,ilerazy(ojakąwielokrotność)
zwiększasię(zmniejszasię)wartośćnominalnegodochodunarodowegowskutekpierwotnego
impulsuwpostacizwiększaniasię(zmniejszaniasię)wartościeksportu.
24Szerzej:J.Świerkocki,Zarysekonomiimiędzynarodowej,PWE,Warszawa2011,s.142-146.
