Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Handeljakonarzędziepokoju
19
Kolejnymmodelemteoretycznym,którystarasięwytłumaczyćstosunek
poszczególnychgrupinteresówdohandlumiędzynarodowegoidziałaniapodej-
mowanenarzeczwiększejotwartościbądźprotekcjiwhandlu,jesttzw.model
specyficznościprodukcji(specifcfactorsmodel),określanyrównieżjakomodel
Ricarda-Vinera
27
.Wtymujęciu,odmiennieniżwprzypadkuteoriiobfitości
zasobów,niewystępujedoskonałamobilnośćczynnikówprodukcjiwskalikraju.
Przesuwanieczynnikówprodukcjiwdanejgospodarcerodzikoszty,którewokreś-
lonychsytuacjachsąznaczące.Oznaczato,iżkonkretnetypyziemi,umiejętności
pracowniczychiwyposażeniakapitałowegoczęstomająograniczoneispecyficzne
zastosowaniewprocesachprodukcyjnych.Rzeczywistedochodyjednosteksą
zatemściślezwiązanezfunkcjonowaniemposzczególnychbranż,zktórychte
jednostkiczerpiąswojedochody.Osobyzatrudnionelubinwestującewsekto-
rzeeksportowymodnosząkorzyścizhandlu,podczasgdyzwiązanezbranżami
konkurującymizimportemponosząstraty.Cipierwsibędązatemzwolennikami
wolnegohandlu,drudzynatomiastbędądomagaćsiępodjęciaprzezpaństwo
działańochronnych.ModelstworzonyprzezJacobaVineranabazieteoriiDavida
Ricardazostałnastępnierozwiniętyisformalizowanyprzezkolejnychekonomi-
stów,wtymm.in.RonaldaJonesa(1971
28
)iMichaelaMussę(1974
29
).Podejście
tojestwykorzystywanezwłaszczadoanalizypreferencjihandlowychwpaństwach
wysokorozwiniętych.Uznajesię,iżwprzypadkutychkrajówmodeltenwsposób
bardziejadekwatnywyjaśniadecyzjewobszarzepolitykihandlowejniżtwierdze-
niesformułowaneprzezStolperaiSamuelsona
30
.
ZarównomodelStolpera-SamuelsonaorazRicarda-Vineramożnawykorzystać
doanalizyzwiązkówmiędzyhandlemapokojemorazmiędzyhandlemawojną.
Obamodelewskazują,żerozwójhandluwwarunkachwymianynieograniczonej
prowadzidoredystrybucjidochodówpomiędzywłaścicielamiczynnikówprodukcji
lubbranżąeksportowąikonkurującązimportem,comożerodzićtendencjepro-
tekcjonistycznewśródgrup,któretracąnawymianiehandlowej.Wkonsekwencji
mogąonewspieraćdziałaniawojenne,jeżelibędzietosłużyłoograniczeniuimportu,
atymsamymkonkurencji.Konfliktzbrojnymożeprzynieśćtejgrupiekorzyści
wpostaciwzrostuudziałuwrynkuwewnętrznym.Takiwniosekpodajewwątpli-
wośćtwierdzenie,żehandelprowadzidopokoju.Jakmożnazatemwytłumaczyć
wygranąprotekcyjnienastawionejgrupyzwolennikówkonfliktu?Odpowiadając
gospodarczej,w:J.Ravenhill(red.),Globalnaekonomiapolityczna,tłum.M.Derda,A.Gąsior-
-Niemiec,WydawnictwoUniwersytetuJagiellońskiego,Kraków2011,s.124.
27Zob.J.Viner,TheCustomsUnionIssue,StevensandSonsLtd.,London1950;J.Viner,
StudiesintheTheoryofInternationalTrade,HarperandBrothersPublishers,NewYork1937.
28R.Jones,AThreeFactorModelinTheory,TradeandHistory,w:J.Bhagwati,R.Jones,
R.Mundell,J.Vanek(red.),Trade,BalanceofPaymentsandGrowth:EssaysinHonorofC.P
.Kin-
dleberger,North-HollandPublishingCompany,Amsterdam1971.
29M.Mussa,Tariffandthedistributionofincome:Theimportanceoffactorspecifcity,substi-
tutability,andintensityintheshortandlong-run,DJournalofPoliticalEconomy”1974,Vol.86,
s.1191-1203.
30M.J.Hiscox,Krajoweźródła...,s.125-126.
