Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Zzagadnieńteoriidowodzeniawprocesiekarnym
Budowamodelijestwzasadzieczynnościąanalityczną,wprzypadkusprawkarnych
realizowanąnajczęściejwfaziewykrywczejspraw,alenawetwtedyzmożliwościąkon-
sekwencjidowodowych;wielewtejdziedziniezapożyczyćmożnazdorobkuanalizy
wywiadowczej.Typowymprzykłademużytecznościmodelowaniajestrozpoznawa-
niesprawprzestępczościzorganizowanej,gdyistotnesącharakterystykistrukturgrup
przestępczych,działającychwnimosób,przepływówpieniężnych,przepływówinnych
przedmiotów,komunikacji,modusoperandi,powiązańpolitycznych,ofiaritp.19
Jeślichodziomodelowaniedowodowejakiejśsprawyjakocałości,pewnych
wskazówekmożedostarczyćmetodykamodelowania,spotykanawnaukachempi-
rycznych.Modelowanietakiepoleganapominięciuniektórych,uznanychzamało
istotneelementówsprawyoraznaaproksymacjiwartościniektórychzmiennych.Na
przykład,badającdochodyzorganizowanejgrupyprzestępczej,pominąćmożnana
przykładpieniądzezjakiejśmarginalnej,niewielkiejdziałalności,bardzotrudnej,
czasochłonnejipraktycznieniemożliwejdościsłegoustaleniazjednejstrony,zdru-
giejzaś,napodstawierealistycznychzałożeń,wiarogodnieoszacowaćinne,poważne
kwoty.Trzebajednakpamiętać,żetakiemodelemogąfałszowaćrzeczywistość,cza-
semwsposóbdramatyczny,izachowaćdużąostrożnośćwichstosowaniu20.
Ogólniebiorąc,znaszegopunktuwidzeniawyróżnićmożnapewnerodzajemo-
deli.Modelemogąbyćfizyczne.Sątonp.mapy,plany,zdjęciafotograficzneitp.Ich
roladowodowajestoczywista,mogąbowiembyćużytecznewgenerowaniuśrod-
kówdowodowych.Naprzykładoznaczenienaszkicusytuacyjnym/planiemiejsca
zdarzenialokalizacjiplamkrwawychpozwalanaoszacowaniemechanizmupo-
wstaniaobrażeń,spowodowanychuofiaryprzestępstwa.Pozostałetomodelekon-
ceptualne,będąceproduktamimyślowymi.
Stosunkowoczęstospotykanymimodelamiilościowymisąujęciaprocesude-
cyzyjnegowprocesie.Zasadniczymcelemichtworzeniajestoszacowaniesiłydo-
wodówiokreśleniewpływutejsiłynapodejmowanedecyzje.Programtakibrzmi
atrakcyjnie,jednakżewiększośćtychkoncepcjinadajesięgłówniedorolinarzędzi
badawczychwrękachzewnętrznychobserwatorówprocesówkarnych,mniejszązaś
użytecznośćmająjakośrodkiwspomagającepracęuczestnikówpostępowań,zjed-
nymwyjątkiem,októrymzachwilę.
Wyróżniasięczteryrodzinytakichmodeli,wzależnościodichpodstawkoncep-
cyjnych.Sąonenastępujące:(1)modelebazującenaalgebrzenpoznawczej”
,polega-
jącenaliczbowychoszacowaniachposzczególnychśrodkówdowodowych,anastęp-
nie,poprzezzastosowanieokreślonychrównań,obliczeniekombinowanejwartości
wszystkichśrodkówdowodowychidokonaniewskazania,czyjestmożliwewydanie
ostatecznegowyroku;(2)modelbazującynastochastycznymujęciuśrodkówdo-
19
R.M.Clark,IntelligenceAnalysis.ATarget-CentricApproach,SAGE/CQPRESS,LosAngeles2013,s.63.
20
P
.Humphreys,ScientifcKnowledge,(w:)I.Niiniluoto,M.Sintonen,J.Woleński(eds.),Handbook
ofEpistemology,KluwerAcademicPublishers,Dordrecht2004,s.560–561.
