Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
13
negatywnychkonsekwencjitegoprocesu.Nieukrywam,żenwypłukiwanie”zży-
ciaspołecznegoikulturypowagi,powszechneuleganiehedonizmowi,narastająca
dominacjazabawyirozrywki,budząmójniepokój,któremuwpracywielokrotnie
dajęupust.
Materiał,któryilustrujeipodbudowujemojetezy,atakżedokumentujewspół-
czesnąludycznośćspołeczeństwapolskiego,gromadziłempoprzezobserwacje,zwy-
kleuczestniczące,orazluźnewywiadyodroku2003dopołowyroku2012.Bardzo
użytecznebyłyrównieżartykułyinotkiprasowe,zawierającedziennikarskieobser-
wacjeiopisyimprezocharakterzeludycznym.Pochodząonegłówniezdwóchkra-
kowskichdzienników-nGazetyKrakowskiej”inDziennikaPolskiego”.Zwłaszcza
tenostatnitytułokazałsięszczególnieprzydatnyzewzględunastarannieprowa-
dzonyizazwyczajwiarygodnydziałmiejski.Korzystałemteżznielicznychniestety
publikacjinaukowychporuszającychinteresującemnietematy.
SceneriąopisywanychwydarzeńiprocesówjestKraków,choćwkilkurozdzia-
łachwykraczampozatomiastoizajmujęsiękwestiamioszerszymzasięguterytorial-
nym.Mojądomenąjestteraźniejszość,alewkilkuprzypadkachukazujęhistoryczną
ciągłośćzwyczajówludycznych,dotyczytonaprzykładmajówekiwspółczesnych
pikników,dawnychmiejskichświąt,któreprzetrwałydodziś,lecznabrałydodatko-
wychtreści.
Wpracynagminnieużywamokreśleniaspektakl,rzadziejwidowisko.Słow-
nikoweznaczenietychpojęć,atakżepojęciaprzedstawienie,oznaczanzdarzenie,
scenyodbywającesięwobecnościpatrzących”6.Takierozumieniespektakluewo-
kujeistotnydlamnieaspekt,podziałuczestnikówspektaklunawidzówiaktorów,
choćwspektaklach,októrychpiszę,częstozdarzasię,podziałtenzacierasię,
lubwtrakciespektaklu,możnawręczpowiedzieć,żewwynikuspektaklu,aktorzy
iuczestnicyoddająsięwspólnejzabawie.
JeszczewięcejtreściposiadakoncepcjawidowiskakulturowegoMiltonaSingera,
któryrozumiałjejakoninstytucjęucieleśniającągłówneaspektysymbolicznejakiejś
tradycjikulturowej”7.Takrozumianyspektakl-widowiskonasyconyjestznakami
kulturowymi,ajakpisałChristopherBalme:nwwidowiskachtegotypuczłonkowie
danejkulturywyrażająsamychsiebieorazpotrafiąudzielićinformacjinatematużyt-
kowanychznakówisymboli”8.
6Zob.Uniwersalnysłownikjęzykapolskiego,red.S.Dubin,t.3,Warszawa2003,s.415.
7
Cyt.za:L.Kolankiewicz,Wielkimaływóz,Gdańsk2001,s.8.Nieużywampojęciaperformans,zbyt
moimzdaniemobszernegoimałooperatywnego,wbadanianadludyzmemiludycznością.Performans
bowiemto-zaR.Schechnerem-nkażdywystępjednostkiwobecinnych-realizacjarolispołecznej
wżyciucodziennym,topokazumiejętności,tokażdedziałanierytualneorazzrytualizowane,obrzędre-
ligijny,ceremoniaoistotnejskutecznościspołecznej,rozrywka,zabawa,gra,sport,teatr,taniec,koncert
iinnespektakleartystyczne,pielgrzymka,defilada,manifestacja,wojna,sposobysprawowaniawładzy,
egzekucja,uzdrawianieitd.,itp.-wszystkiedziałania,dziękiktórymstajemysiętymi,kimjesteśmyjako
reprezentancidanejkulturyijakotacymożemybyćpostrzegani,opisywani,rozumianiprzezinnych”
(W.Dudzik,Posłowiedowydaniapolskiego,[w:]Rytuał,dramat,święto,spektakl.Wstępdoteorii
widowiskakulturowego,red.J.J.McAloon,tłum.K.Przyłuska-Urbanowicz,Warszawa2009,s.424).
8Ch.Balme,Wprowadzeniedonaukioteatrze,tłum.iuzup.W.Dudzik,M.Leyko,Warszawa2002,
s.228.Szczególnajestsytuacjanp.cudzoziemców-widzówśledzącychkrakowskiespektaklekulturowe