Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Zabudowamieszkaniowaocharakterzeuzupełniającym…
15
aktualne,zarównoprzyodbudowiedzielnicdawnychjakinowoczesnych,mają,bowiem
naceluładiporządek,jakoprzeciwieństwodotychczasowegochaosuplastycznego
panującegounasprzyodbudowiezniszczonych„plombowanych”dzielnic.Niewystar-
czyprzytymzadowalaćsięsamymwyrównywaniemgabarytów,nawetnajkulturalniej
zrealizowanym,anależydążyćdowciągnięciaistniejącegobudynkudowspólnejkom-
pozycjiznowymprzybudowanymbudynkiem.Jeżelibowiemposzukujemynowego
wyrazudlawspółczesnychmiastpolskich,tonależydążyćprzedewszystkimdozlikwi-
dowaniategowyrazuulicy,którypowstałwwarunkachindywidualnejzabudowypry-
watnychparcel(str.184).
Jakjużwcześniejwspomniałem,lata1949-1956warchitekturzepolskiejby-
łyokresemodgórnejfascynacjisocrealizmem.Wroku1949nałamach„Archi-
tektury”E.Goldzamt(1949)pisał:
Decydująceznaczeniedlaprzebudowyarchitekturypolskiejmadoświadczenieso-
cjalistycznejarchitekturyradzieckiej,niestety,dotychczasprawiewcalenieporuszane
nałamachnaszejprasyarchitektonicznej.Chodzitu,oczywiście,nietylkoosumębu-
dowliwzniesionychostatniowZSRR,spośródktórychteczyinnemogąpodobaćsięlub
niepodobać,leczozasadniczą,partyjnąlinięwarchitekturze,wypracowanąpodkie-
rownictwemgeneralissimusaStalina,sformułowanąwszereguoficjalnychuchwałKC
WKPiwystąpieniachMołotowa,[…]ChruszczowaiBułganina,[…].Pierwszymkro-
kiemwwalceomarksistowskąplatformępolskiejmyśliarchitektonicznej,jakrównież
osocjalistycznąarchitekturępolską,musibyćgłębokieprzestudiowanieiwyzyskanie
doświadczeńradzieckich(str.184).
Propagowanawtensposóbdoktrynamiaładoprowadzićdozerwaniawszel-
kichwięzówzarchitekturązachodniąizdobyczamimodernizmu.Forma„no-
wej”architekturymiaławynikaćzbogactwalokalnegoikulturydanegonarodu.
Jednakżepunktemwyjściadlaokreślenianowychformprzestrzennycharchitektury
niemożebyćtechnika,leczjejnowatreśćspołeczna,noweformybytuspołecznego,
nowaideologiaspołeczna.Dlategoobcenamsąłamańcewirtuozówburżuazyjnejarchi-
tekturyżelazobetonowej,wyrażającewrogienampotrzebyburżuazjimniejszaoto,czy
wyrastającychzżelbetu,stali,czycegły-formodpowiadającychsocjalistycznejtreści
naszejarchitektury(str.186).
Wzwiązkuzpowyższymzabudowauzupełniająca,jakomałospektakularna
wkontekściepropagowanejideologii,niebyłaprezentowananałamachfacho-
wegopiśmiennictwaarchitektonicznego.Pierwszymsygnałemświadczącym
ozmianiepodejściadotegozagadnieniabyłaprezentacjawroku1958nała-
machczasopisma„Architektura”budynkuuzupełniającegozPoznania-autor-
stwaJ.LeśniewiczaiH.Grochulskiego-usytuowanegoprzyul.śwMarcin,
głównejarteriihandlowejmiasta.Charakterystycznedlategoprojektujest
umiejscowieniebudynkuwhistorycznejprzestrzennimiastazprzełomuXIX
iXXwieku.Jeżeliprzypatrzymysięzarównolokalizacji,jakikoncepcjikształ-
towaniaelewacji,możemydostrzecnawiązaniadoistniejącegootoczenia.Bu-
dynekzostałzaprojektowanywzawartejzabudowie,parterprzeznaczonona
