Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
JanBielecki
wstajeonowwiekuprzedszkolnymlubszkolnym,anasilasięwokre-
siedorastania.Najczęściejpojawiasięokołotrzeciegorokużycia,
kiedydzieckozaczynamówić.Następnieokołosiódmegorokużycia,
wmomenciepójściadoszkoły,apotemmożepojawićsięwokresie
adolescencji,tojestokołotrzynastego,czternastegorokużycia.Oczy-
wiścieoprócznajczęściejwystępującychsytuacjiiprzypadkówprzy-
czynąjąkaniamożestaćsiękażdasytuacjaszokująca.Dojąkaniado-
chodzipodczaspatologicznegonapięciamięśninarząduoddechowego,
fonacyjnegoiartykulacyjnego,którepowodujemimowolneskurcze
mięśnikrtani,zablokowaniegłosuorazzaburzeniarytmuitempamó-
wienia.Oprócztegoczęstopojawiająsiętakżezmianypsychiczne,
takiejaknp.lękprzedmówieniemczyunikanierozmów.Nasilenie
jąkaniamożewystępowaćwzależnościodznajomościtematuisto-
sunkudorozmówcy,atakżeodogólnegosamopoczucia.Trudności
wmowiesąsprawąindywidualnąiczęstozmienną(E.M.Minczakie-
wicz1997,108inast.).
Rozpoczęciemówieniajestdlająkającegosięogromnymwysił-
kiem,stądbardzoczęstozauważamypowtarzaniegłosekczysylabod
dźwiękówpośrednich,takichjak„a,e,y”,któreokreślasięmianem
embolofrazji(L.Styczek,1981,s.316).Mowaosobyjąkającejsię
charakteryzujesięczęstoprzyspieszonymtempemitwardąwybucho-
wąfonacjąorazbrakiemharmoniiirytmuwypowiedzi.Spowodowa-
nejesttozbytpowierzchownyminieregularnymoddechem.Można
przytymzauważyćdużenapięciemięśniwargipoliczkóworazwy-
stępowanieszereguwspółruchów(J.Kałużyński1971,s.55).
Współruchysątonieskoordynowaneruchymięśniniezaangażo-
wanychbezpośredniowprocesmówienia.Zaliczasiędonichruchy
głową,skurczemięśnitwarzy,szyi,tułowia,kończyn,zaciskaniepię-
ści,tupanie,wysuwaniejęzyka,atakżegrymasytwarzy.Ponadto
mogąwystępowaćobjawyzależneodwegetatywnegoukładunerwo-
wego,takiejakpoceniesię,czerwienienie,ślinienieczyblednięcie.
Współruchyteulegająpopewnymczasiezautomatyzowaniuiwów-
czassąbardzotrudnedozwalczenia.
Jąkaniezpsychologicznegopunktuwidzeniajestokreślanejako
zaburzenieosobowości,które,opróczsymptomówjęzykowych,cha-
