Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Poprzezrytmrozwojucytowanaautorkarozumiestopieńharmoniizmian
progresywnychwzakresieposzczególnychsferfunkcjonowaniaorganizmu.
Rozwójmożewięcprzebiegaćwsposóbharmonijny,gdywszystkiesferyroz-
wijająsięwtakimsamymstopniu,lubteżwsposóbnieharmonijny,którymoże
dotyczyćposzczególnychfunkcji.Biorącpoduwagęrytmrozwoju,Bogdano-
wiczopisujegozapomocąnastępującychmodeli:
‒WR<=WŻ–rozwójfragmentarycznielubparcjalnieopóźniony;
‒WR>=WŻ–rozwójfragmentarycznieprzyspieszony;
‒WR<>WŻ–charakteryzujesięróżnymtempemrozwojuposzczególnych
funkcji,jednerozwijająsięzprzyspieszeniem,ainnezopóźnieniem.
Dynamikąrozwojuokreślamystopieństałościtemparozwojuwdotych-
czasowymprzebiegurozwojupsychomotorycznego.Temporozwojumożesię
zmieniaćwwynikuoddziaływańśrodowiskowychiokresowychstanówchoro-
bowych,wzależnościododdziałującychczynnikówmożebyćszybszelub
wolniejsze(Bogdanowicz1985).
WniniejszejpracyprzyjętozaBogdanowicz(1985),żerozwójpsychoru-
chowyrozumianyjestjakociągzmianprogresywnych,wktórychmotoryka
jestściślepowiązanazpsychiką,aposzczególnefunkcjeorganizmunierozwi-
jająsięwsposóbizolowany,alepozostajązesobąwewzajemnejinterakcji.
Opóźnieniawzakresieumiejętnościruchowychmogąłączyćsięzodbiegają-
cymodnormrozwojempoznawczym.Sytuacjatamamiejsceudziecizupo-
śledzeniemumysłowym,uktórychzawszewystępujeopóźnienierozwojuru-
chowego.Dzieciprawidłoworozwijającesięosiągająpoziomrozwojupsycho-
ruchowegoodpowiadającywiekowiżycia(tamże).
Pytanieoczynnikideterminującerozwójosobniczyprzezdługiczasbyło
źródłemdyskusji.Wieluautorów(Hurlock1985;Przetacznik-Gierowska,Tysz-
kowa2003,Sadowska2001;Bee2004;Sowa,Wojciechowski2001iin.)przyj-
muje,żejestonwynikiemwspólnegooddziaływaniaczynnikówocharakterze
biologicznymiśrodowiskowym.
Hurlock(1985)podkreśla,żerozwójjestwynikiemzarównodojrzewania
organizmu,jakrównieżuczeniasię,przyczymwczesneetapyrozwojumają
zdecydowaniewiększeznaczenieniżetapypóźniejsze,ponieważwtymokre-
siesilniejszyjestwpływuczeniasięidoświadczenia.
Przetacznik-GierowskaiTyszkowa(2003)opisującczteroczynnikową
koncepcjęrozwoju,wskazują,żenarozwójwpływajączterygrupyczynników,
wśródktórychwyróżniajązadatkiorganiczne,własnąaktywnośćjednostki,
czynnikiśrodowiskoweoraznauczanieiwychowanie(por.rysunek1).
Zadatkiorganicznetoanatomiczneifizjologicznecechyorganizmubędące
biologicznympodłożemzdolnościiinnychcechindywidualnych.Własnaak-
tywnośćjednostkirozumianajestjakobiologiczniezdeterminowaneczynne
14
