Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Uwagiwprowadzające
19
wyłącznietechnicznegoinstrumentuusuwanianiejasnościzwiązanychzezmia-
nąprawa,leczpodstawowyśrodekłagodzeniaskutkówzmianyizapewnienia
płynnejtransformacjiporządkówprawnych24.Natędoniosłąfunkcjęprawainter-
temporalnegozwracałuwagęMieczysławSośniak,akcentując,żedziękiregula-
cjomintertemporalnymnżycieprawnenieposuwasięnaprzódsamymiskokami
iprzewrotami-choćionesąwpewnychokresachkonieczne-alewyrównuje
sięiwygładzawciągłąlinięrozwojową”25.Ujmującrzeczzjeszczeszerszejper-
spektywy,śmiałomożemypowiedzieć,żekonstytucyjnenormyintertemporalne,
ujmowanezarównozperspektywyhoryzontalnej,jakiwertykalnej,pełniąważną
rolęwlegitymizacjiporządkuprawnego26.
Niebudzizatemwątpliwości,żejednymzzasadniczychcelówprawainter-
temporalnegojestochronawartości,tychmaterialnych,bezpośredniozwiązanych
zprawamipodstawowymijednostki,jakiformalnych,oznaczeniuogólnosyste-
mowym,takżeprzecieżwpływającychnastatusjednostkiwpaństwieorazsto-
pieńlegitymizacjitworzonegoprzezeńprawa.
4.Każdoczesnazmianaprawastanowitakżedecyzjęocharakterzepolitycz-
nym.Winteresującymnasobszarzebadańniesietozesobątękonsekwencję,że
czyniprawointertemporalneważnymelementempolitykiprawa.Rozstrzygnię-
ciaintertemporalne,jakkażdaformawładztwapublicznego,majązatemrównież
swójwymiarpolityczny27.Prawointertemporalnewpaństwieprawnympostrzega
sięprzedewszystkimjakoinstrumenteliminacjiarbitralnościwładzy,racjonali-
zowaniastanowionegoprzezniąprawa.Dążeniatestanowiąelementkażdejpo-
litykiprawa,niezależnieodtego,czyprzezwspominanąracjonalnośćrozumie
sięwyłącznieracjonalnośćinstrumentalną,zorientowanąprzedewszystkimna
zwiększenieskutecznościprawa,czyteżkomunikacyjną,ukierunkowanąnapo-
głębieniejegolegitymizacji.
Zewzględunaswojepolityczneuwikłanierozstrzygnięciaintertemporalne
wdemokratycznympaństwieprawadomagająsięuzasadnienia.Jakwskazuje
MarekSmolak,uzasadnieniatemogąbyćdwojakiegorodzajuiaksjologicznelub
konsekwencjonalistyczne.Aksjologicznymodeluzasadnieniaodwołujesiędo
sferypowinności,zastosowanieokreślonejtechnikiintertemporalnejmożeznaj-
dowaćswojeuzasadnieniewkonkretnejwartości,którasamawsobiepodlegać
powinnaochronie.JarosławMikołajewiczzwracauwagę,żeogólnosystemowe
24J.Héron,Principesdudroittransitoire,Dalloz1996,s.11.
25M.Sośniak,Konfliktywczasienormcywilnoprawnych,ZeszytyNaukoweUniwersytetuJa-
giellońskiego,Kraków1962,s.19.
26Por.iL.Pech,Lesdispositionstransitoiresendroitconstitutionnel,Revuedelarecherche
juridique.CahiersdeMéthodologieJuridique,no.14,1999,s.1408.
27Zob.iM.Sośniak,Konflikty…,s.16.
