Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Niemcy.
Liczbaofiar
WswoichsprawozdaniachGlobocnikniepodałdanychdotyczącychrealizacji„głównegocelu”,jakimbyłowymordowanieŻydów
naterenieGeneralnegoGubernatorstwa.Dokumentacjazostałaprawiecałkowiciezniszczona.Nieulegajednakwątpliwości,żeakcja
„Reinhardt”tojedenznajbardziejprzerażającychmordówwhistoriiludzkości.WciągukilkunastumiesięcyGlobocnikijegoludzie
wymordowaliprawiewszystkichpozostającychwichwładaniuŻydów.NaterenieGGniepozostałoanijednogetto.Globocnikprzechwalał
się,cozapisanowpowojennychzeznaniachjegowspółpracowników,żezamordował2mlnludzi.
NajwięcejofiarpochłonąłośrodekzagładywTreblince.Minimalnaliczbaofiarwynosi780–800tys.86WBełżcuzamordowanoponad
435tys.WporównaniuzBełżcemiTreblinkąmniejsząliczbęofiarpochłonąłSobibór.Wynikałotozkilkumiesięcznejprzerwy
wfunkcjonowaniuzpowoduremontuliniikolejowej.Niemniejprzezkilkamiesięcy1942r.zamordowanotamponad101tys.ofiar.Przez
wielelatliczbęofiarobozuzagładywSobiborzeszacowanona250tys.Obecniemówisięo170–180tys.87
Doliczbyofiarakcji„Reinhardt”należydoliczyćŻydówzmarłychizamordowanychnaterenieobozukoncentracyjnegonaMajdanku.
Takjakwwypadkuośrodkówzagładyliczbaofiarbyłaprzedmiotemlicznychsporówikontrowersji.Wedługnajnowszychanalizprzez
Majdanekprzeszło74tys.Żydów,zktórychwlatach1942–1944doinnychobozówwywiezionookoło15tys.,59tys.zaśzamordowano.
Liczbataobejmujerównieżofiaryakcji„Erntefest”zamordowanepodczasegzekucjinaMajdanku,któredoprowadzonozinnychobozów
naterenieLublina88.
Zszacunkówtychwynika,żewośrodkachzagładyakcji„Reinhardt”iwKLLublinzamordowanookoło1,5mlnŻydów.Większośćofiar
pochodziłazobszaruGeneralnegoGubernatorstwa.KilkadziesiąttysięcypolskichŻydówprzywiezionozokręgubiałostockiego
iKomisariatuRzeszyWschód,byichzamordowaćwTreblinceiwSobiborze.135tys.ofiarobozówakcji„Reinhardt”toofiaryprzywiezione
zzagranicy89.WBełżcuiTreblincezamordowanoteżkilkatysięcyRomówiSinti.Szacunkiniesąjednakpewne.
Ofiaramiakcji„Reinhardt”byliteżŻydzimordowanipodczastowarzyszącychwysiedleniomegzekucji,którestanowiłyintegralnączęść
planuzagłady.DziesiątkitysięcyŻydówuciekałozgettidzielnicżydowskichiszukałoocaleniapośródludnościchrześcijańskiej.Większość
znichniedotrwaładowyzwolenia.
ZAKOŃCZENIE
Akcja„Reinhardt”byłajednymznajbardziejprzerażającychepizodówwhistoriiXXw.Kilkanaściemiesięcywystarczyło,abyniemieccy
iaustriaccykacipołożyliostatecznykreswielowiekowejhistoriiikulturzepolskichŻydów.
NiemalkażdyrynekpolskichmiastimiasteczekstawałsięmiejscemkoncentracjideportowanychŻydów,niemalkażdaulicapolskich
miastimiasteczekspłynęławtedykrwią,niemalkażdawiększastacjakolejowabyłamiejscemzaładunkujadącychnaśmierć.Akcja
„Reinhardt”odbywałasięwięcprzyodsłoniętejkurtynie,naoczachpolskichwspółmieszkańców,niejednokrotnieprzyichwspółudziale,
atakżezichkorzyściąmaterialną,płynącąz„przejmowania”pozostawionegoprzezwywiezionychmienia.Skalategosystematycznie
przeprowadzonegomordujestniewyobrażalna.Właśniedlategonależywciążpodejmowaćwysiłki,abyjaknajwierniejopisaćmechanizm
zbrodniorazdziałaniasprawców.Dziś–wedługbadańprzeprowadzonychw2009r.nazlecenieMuzeumIIWojnyŚwiatowejwGdańsku
–wiedzaotejhekatombiejestwciążznikoma.NaTreblinkę,największyobózakcji„Reinhardt”,jakomiejscezagładywskazało13,8
procentPolaków,naSobibór1,9procent,naBełżec0,9procent.Tadramatycznaniewiedzainiepamięćpo75latachodakcji„Reinhardt”
domagasięwypełnienia.Tegorocznynumerrocznika„ZagładaŻydów.StudiaiMateriały”możnapotraktowaćjakoapelodalsze
gruntownestudianadtymtematem.
DariuszLibionka
,
JacekLeociak
