Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zagłady.
Jednązosób,którenajbardziejprzyczyniłysiędoobecnościtematu
Zagładywdyskursieortodoksyjnymorazdowykrystalizowaniasię
postacialternatywnegobohaterareligijnego,byłrabinMosze
Prager32.UrodziłsięjakoMoszeMarkwwarszawskiejdzielnicyPraga,
byłjednymzorganizatorówwyprowadzeniarabinazGerzterenów
okupacjiniemieckiej.ZgrupątowarzyszącąrabinowiopuściłWarszawę
wmaju1940r.iprzebywszypełnątrudówdrogę,dotarłdoPalestyny.
Zostawiłżonęicórkę,którezginęły.
Jużw1941r.Prageropublikowałswojąpierwszą,wydaną
wPalestyniepracęnatematzagładyŻydówpolskichpt.Jewenmecula
ha-chadasz.Jahadutpolanijabe-cipornejha-nacim[NoweJewen
mecula33,czyliŻydzipolscywszponachNiemców].Pięćlatpóźniej
założyłArchiwumKiduszha-Szem34–ortodoksyjną,istniejącądodziś
instytucjędokumentującą,badającąiupamiętniającąZagładę35.Jedna
znajbardziejwpływowychksiążekPrageratowydanaporazpierwszy
w1963r.pozycjapt.Eluszelonichneu[Ci,którzysięniepoddali].
Wznawianawpięciuwydaniach36,służyłaprzezlatajakoźródłodla
wielubadaczyZagłady37.WewstępiedoksiążkiPragersnujeopowieść
omłodychŻydachwPolsce,którzymielibynależećdopodziemnej
organizacjiskupiającejsięnaprzestrzeganiuprzepisówreligijnych:
„Wierzę,żekiedyczytelnikpoznadziejetegochasydzkiegoduchowego
podziemia,którezrodziłosięiistniałowgettachiwobozach,niebędzie
miałwątpliwości,dokogonależykoronaodwagiduchawwalce
znazistowskimszatanemzniszczenia”38.Jaksięokażewdalszejczęści,
niebezznaczeniajestczas,wktórymukazałasięksiążka–począteklat
sześćdziesiątych,mniejniżpółrokuodegzekucjiAdolfaEichmanna,
kiedytowspołeczeństwieizraelskimdyskursożydowskiejodwadze
osiągnąłpunktnajwyższegonatężenia.
Pragerprzytoczyłwswoimdzielewieleopowieścioreligijnej
młodzieżyżydowskiejzróżnychzakątkówPolski,którazdołałanawet
wczasachZagładydochowaćwiernościmicwom,zarównolekkim,jak
iciężkim,bywtensposób–przezuczynkiiustneświadectwo
–właściwieodnieśćzwycięstwonadnazistowskimwrogiem.Część
